Holiday in Bali
बाली विनोदयात्रा
Dakshini Marathi Khajana
दक्षिणी मराठी खजाना
इकडून तिकडून - 3
In these fourteen random episodes RR takes us through various thoughts and places at his own pace. Always delightful and always endearing, come, look through these kaleidoscopic narrations.
केवढेकी लेंकरे वेगळ॑ वेगळ॑ कलांत प्रकाश करतात. ह्यला काय कारण ? एक त्यंच मायबाप, नाही त्यंच परंपरांत कोणतरीन कित्येक कलांत बेष पुढे आलसतील॑. अम्ही प्हातों, कर्नाटक संगीतकार भरूनदने त्यंच परंपरच पद्धतीमळे पुढे आलाहत॑. मी कोणाचीं नाव एथ॑ लिव्हत नाही. असलतरीन, हातांतल॑ कांकण कस॑ आहे म्हणून प्हायाला तोंड प्हायाच अर्सा कसाला ? अस॑ केवढेकीदन पुढे आलते एथ॑ आहेत.
अमच लेंकरांला अम्ही वाढिवताना अम्हाला कळेल तेनी कसलत॑ कला, नाहीतर वाचणेंत अधीक आशा भोगतात म्हणून. त्यजजोक्त अम्ही तेनाला पुढे आणिवांव॑. वाचणे अवश्य पह्जे. त्यज विना काय करूया म्हणून प्हाम॑. कां म्हणजे, जानव घालींगिय्तेनाला पुढे येयाला वाचणे प्रधान.
अत्ता अमच मराठी लोकांस काढींगिट्लों म्हणजे, अमच॑ समूह उदंड ल्हान. त्यांतीन भेदभाव अधीक. दोन दिवसापुढे श्री नरसिंह राजूच लेंकीच लग्नाला गेलतेम्हा श्री जी.डी. गुरुमोहनजी सांगिट्ले, "एवढ॑ मध्व मराठी देशस्थ लोक एथ॑ आहेत, परंतु MDMSवाले अम्ही दहादनपणीं नाही. हे लोकांना अग्गीं कसतरीन MDMSआंत मिळिवांव॑ व्हो" म्हणून. वास्तवेच. अम्ही एकालेक अधीक मिळत नाही. मिळ्ळतरीन अमच मराठींत बोलाला लाजींगतों. मलयाळी, नाही बंगाळी लोकांना काढींगा. कोट्ठ प्हायलतरीन भोंताले कोण असलतरीन मातृभाषांतेच बोलींगतील. वराड-वेव म्हणजे अम्ही मिळतों, तेवढेच. ह्यजकरतांच एकोण्णीस जॅनुवरी दोन हदार सत्रांत नंगनल्लूरांत एक बेंत मेळ-मिलाप ठिवलायत॑. त्यला अम्ही पूर्त गेलते पुर्ना,अम्हाला कळ्ळते अमच मराठी बोलणारांना या म्हणांव॑, बलायींगून येंव॑. पैसे अवश्य द्यांव॑.
पुढे लिव्हलते बेंतांत अमच एक ल्हान कलाकार वीणा वाजिवाला जात॑, अण्खीएक कलाकार मृदंग वाजिवाला जात॑. असलते अमच लेंकरांना अम्ही उत्साह द्यांव॑, प्रोत्साहन करांव॑. असलते ल्हान ल्हान कलाकार केवढेकीदन अमच मराठी बोलणारांच घरांत आहेत. त्यांस अम्ही पुढे आणिवांव॑. "काय़, वीणा डोंईन डोंईन" म्हणून अम्ही म्हणताने. "काय धिमिकिता धिमिकिता मृदंग बाजे" म्हणून म्हणताने. अर्ध घंटे वेळ बसून ऐकलतर अम्हाला कळेल केवढ॑ बेष अहे म्हणून. तेयीन हे दोन लेंकरे फारेच बेष त्यंच कला प्रस्तुत करतात. देवाच कटाक्ष, चोखट गुरुयीन मिळ्ळ॑. उत्साह द्याला मायबाप. वेळू नाहीतर वेणू नाही म्हणतील (ना रहा बांस, ना रहा बांसुरी). वेळू म्हणून उचलून भिरकावाला होईलका ? ते तोंडांत ठिवून वाजिवलतर तेवढ॑ बेष असेल नाद. अम्ही अमच समूहांत असाच कलाकारांस पुढे आणिवाला प्रयत्न करांव॑. हे अम्च घरांत्सून प्रारंभ करूया. कसाला सांगतों म्हणजे, मी एवढ॑ दूर काय कायकी लिव्हतों की, अवडत की नाही की तुम्ही बेष आहे बेष आहे म्हणून लिव्हाचामळे (तुमच वर चूक) मी वर वर लिव्हत जातों. मझ ल्हान वयेंत मझ वडील बहिणी मला देलते उत्साहामळे एवढतरीन लिव्हतों. तुम्हाला श्रम देतों. काय म्हणतांत ?
(re-written in DM script by ARV)
November 22 2016
Kevdaki lenkra vegla vegla kalaantha prakash karthaatha. Hyaala kaaye kaarana? Aeka thyaancha maaye baapa, nahi thyaancha paramparaantha konthirin kiththek kalaantha besha puda alaasthila. Ami paathon, Carnatak sangeethkaar barun dhane thyaancha paramparaacha padhdhathi mala puda aletha. Mee konaachi naanva heththa livthini, asalthirin aathaanthla kaankana kasa ahe manun paayaala thonda paayaacha arsaa kasaala? Asa kevdaki dhane puda aletha, yetha ahetha.
Amcha lenkraala ami vaadivthaana amaala kalala theni kasaltha kalaa, nahithra vaachnaantha adhik aasa bhogthaatha, manun. Thyaajjoktha ami thenaala puda anivaanvan. Vaachna avasya pajje. Thyaaja vina kaaye karuyaa manun paanvan. Kaan manje jaanava gaalingithanaala puda yeyaala vachnacha pradhaana.
Aththa amcha marathi lokaansa kaadingitlon manje, amcha samooha udhanda laahna. Thyaanthayin bedh bhaava adhika. Dhone dhivasapuda Sri Narasimha Raju cha lenkicha lagnaala gelthemma Sri G D Gurumohan ji saangitle, 'Yevda Madhwa Marathi Desastha loka yeththa ahetha, paranthu MDMSwale ami daha dhanepini nahi. Ye lokaana aggi kasathirin MDMS antha milivaanva vo' manun. Vaasthavacha. Ami aekaala aeka adhika milthini. Millathirin amcha marathintha bolaala laajingthon. Malayalee naahi Bengaali lokaana kaadinga, kotta paayilthirin, bonthaale kona asalthirin maathru baashaanthacha bolingtheela. Varaada veva manje ami milthon, thevdacha. Hyaaja karthaancha ekonthees January dhone hazaar sathraantha Nanganalluraantha aek baent mel milaap tivletha. Thyaala ami poortha geltha purnaa, amaala kallatha amcha Marathi bolnaaraana yaa manaanva, balaangun yaanvan. Paise avasya dhyaanvan.
Puda livalthe baentaantha amcha aeka laahna kalaakaar veena vaajivaala jaatha, aniki aeka kalaakaar mridhanga vaajivaala jaatha. Asaltha amcha lenkraana ami uthsaah dhyaanvan, prothsaahith karaanvan. Asaltha laahn laahna kalaakaar kevdaki dhane amcha Marathi bolnaaraancha gharaantha ahetha. Thyaansa ami puda anivaanvan. Kaaye Veena, doyn doyn manun ami manthaane, kaaye dhimikita dhimikita mridhanga baaje manun manthaane. Ardha gante vela basun aikalthara amala kalala kevda besha ahe manun. Theyin ye dhone lenkra paaracha besha thyaancha kala prasthuth karthaatha. Dhevaacha kataakshacha, chokkota guruyin mille. uthsaaha dhyaala maaye baapa. Velu nahithra Venu nahi manthila (na raha baans, na baje baansuri). Velu manun uchlun bhirkaavaal hoilka, thae thondaantha tivun vaajivaltha thevda besha asala naadha. Ami amcha samoohaantha asaacha kalaakaraansa puda anivaala prayathna karaanvan. Ye amcha gharaanthasun praaramba karuya. Kasaala saangthon manje, mee evda dhoora kaaye kaayeki livthonki, avdathaki naahiki thumi besha ahe besha ahe manun livaachaamala (thumcha vora chooke) mee vora vora livatha jaathon. Maja laahn vayaantha maja vadeel bahine mala dhilthe uthsaahaamala evdathirin livthon, thumaala srama dhethon. Kaaye manthaantha?
November 22 2016