top of page
स्मरण संपुष्ट - 3

by Rajaram Ramachandran

2nd March 2019

Roman DM & DM 2  (with spellings as spoken in his home)  are by RR.

​

The re-written DM 1 version, with standardized DM spellings are by Ananda Rao Vasishta.

D M 1

​

ते काळांत पल्लवपुरमांतकी वीदिविडंगनांतकी एकेक गुरुवार पाष्टेवेळ घरच॑ थोरळे आंग दुवलांपिरी/आंघोळी करलांपिरी संपाक खोलीन्तसूं की देव घरांतसूं की तेम्हा तेम्हा आंगणापटीस एवून आकाशापटीस डोंकावून पाह्त अस्तील.  एकेक गुरुवारईन चालाचच हे.  तस काय असल आकाशांत ?  रात्रिवेळ म्हण्जे चान्न असल, नक्षत्र असल, परंतु दिवा वेळ काय असल पाह्याल? ‌‌‌सूर्यालयीन पाण॑ श्रम झालकी !

​

वेगळ॑ काहीन नाही, गुरुवार गरुडाल पाह्यिलतर उदंड चोखट म्हणे, त्याजमळे आकाशांत गरुड उडत दृष्टीवोर पडतका म्हणून पात अस्तील.  गरुडयीन दृष्टीवोर पडूंजाईल.  त्याज नंतरेच जेवणे.  केम्हा कोठ्ट गरुडाल पाह्यिलतरीन दोन हातावाटे गालावोर गालींगून नवसिंगतील.  खेडेगांव नहोका, झाड़ी झुडुप असेलकी विना उंच ऊंच घर वगैरा शहरास्क असना. हेथ॑ तेथ॑ देऊळ गोपुर असेल.  बाकी टिकाण ज़मीन बागान असल.  आकाशापटीस पाह्यिलतर पक्षी अस्कीन उडाच सुंदर दृश्य कळल. आरार् केवढेकीदा गरुडाल पाह्यलाहे, ते एक काल !

​

देह्लींत तो, गरुड दृष्टिवोर पळ्ळतेच नाहि.  हेथ॑ नंगनल्लूरांत ?  अलत॑ नवांत एक दोन गरुड पाह्यलते सय आहे.  त्याजविना चुम्णी भरून असल.  दुपारच॑ वेळ कीच-कीच म्हणून् शब्द करत हेथ॑ तेथ॑ उड़त असल.  रंग रंगी रामा असल.   कोंबड॑ असल, झाड ठोंचाच पक्षी (सुतारपक्षी) असल, कोकीळ असल, पारवा असल, अण्खीएक पक्षी राखाच रंगांत असल, एक पक्षी काळ तंबड॑ रंगांत पूंसा पटीस असाच पंख हलीवत क्री क्री म्हणून शब्द करत अस तस उडत असल, कट्टे मुंग्याल धरून खाईल.  कावळा असल. मध्धे एक राक्षस पक्षी - राजाळी म्हणतील अरवांत॑ - गिधाड म्हणतील आराराच घरांत, आकाशांतसून हेलीकॉप्टरास्क उडून येऊन एक  क्षणांत खडील की, मांदराच पिल्लूल की पांयावाटे धरुन उचलींगून वोर उडूनजाईल‌. तेम्हा तेम्हा मोर येऊनजाईल‌. अत्ता ?  कावळा पूर्त आहे.  बाकी पक्षी अस्कीन कोट्ट गेल ?  अस सोचून पाह्यिलतर मनुष्य/मानव जाती !

​

खेडगांवालहीन शहरालहीन हे दृष्टिकोणांतसून जोडून पाह्यिलतर........ पल्लवपुरमांतकी वीदिविडंगांतकी शुक्ल पक्ष द्वितीयाच चान्न पाह्यिलतर श्रेष्ट म्हणतील.  पाऊसाळादिवस विना बाकी द्वितीयाच चान्न बेषच कळल, पाह्याल होईल.  तेद्दिशी चान्न नंखर वेळच आकाशांत पाह्याल होईल म्हणतील.  नंतर ते चान्न कोट्ट लप्पिंगलकी कळ्ना.  शहरांत ते चिंताच नाहि, शुक्ल पक्ष द्वितीयाच चान्न पाण॑ उदंड दुर्लभ, अपरूप.  परंतु केद्दिशी चान्न पातानेकी तेद्दिशी उदंड ऊशीर दृष्टीवोर पडत असल.

​

तसच शंकटहर (शंकष्टिहर ?) चतुर्थीच दिवसाच चान्नहीं.  केवढकीदने तेद्दिशी दिवस पूरा उपवास असून रात्री चान्नाल पाव्हूनटाकूनच पल्हार करतील.  अमुक घंटेला चान्न उदय होईल म्हणून देऊळांत लिव्हून घाट्लासतील.  ते वेळ लोक घराबाह्येरकी घरच॑ वोरल॑ तळावोर की जावून चान्न पाह्याला प्रयत्न करतील.  भोंताले भरून उंच उंच घर अस्कीन असतामळ कित्येक दिवसच चान्न पाह्याल होईल, पोणावंटा दिवस चान्न कळ्ना.  असलतरीन देऊळांत लिव्हून टिवलसाच वेळानंतर पल्हार करूनटाकतील.

​

अत्ता इथपर खेडगांवाल जायाल होईलका ?

previous

​

Roman DM

​

Thae kaalaantha Pallavapuramaantha ki, Veedhividangaantha ki, Guruvaara paashte garcha thorle, aanga dhuvlaampiri/angoli karlaampiri, sampaak kholinthasun ki, Dev gharaanthasun ki themma themma aanganaa patisa yevun vora aakaashaapatisa doankaavun paatha asthila. Aekeka Guruvaarayin chaalaachacha ye. Thasa kaaye ahe aakaashaantha?  Raathrivela vela mhanje chaanna asala, nakshatra asala, paranthu dhivasaa vela kaaye asala?  Sooryaalayin paana srama jaalaki!

​

Vegla kaayin naahi. Guruvaara Garuda paayilthara chokkota mana. Thyaajamala aakaashaantha Garuda dhrishtivora padtha ka manun paatha asthila. Garudayin dhrishtivora padun jaayila, thyaaja nantharacha jevana. Khemma kotta Garuda paayilthara yin gaalaavora dhone aathaavaate gaalingun navasingthila. Kheda ghaanva nahoka, jaadi judupa asalki vina uncha uncha gharaa vagairah shaharaaska asna, yeththa theththa dhevul gopura asala. Baaki tikaana askin zamin bhaagana asala, aakaashaapatisa paayilthara pakshi udaacha sundhar dhrishya kalala. rr kevdakidha garudaala paayila.  

​

Delheentha tho Garuda dhrishtivora pallathacha nahi. Nanganalluraantha? Althe navaantha aeka dhone paayalthe saye. Chumni barun asala. Duparcha vela keech keech manun shabdha karatha heththa theththa udatha asala. Raamaa asala. Kombda asala. Jaada toanchaacha pakshi asala. Koel asala, kabuthar asala, aniki aeka pakshi raakhaacha rangaantha asala, aeka pakshi kaala thambda poosaa patisa asaacha pankha alivatha kri kri manun shabdha karatha asa thasa udatha asala, katte munghyaala dharun kaayila. Kaavla asala. Madhdhe aeka raakshasa pakshi - raajali  manthila aravaantha- gidhaada manthila rraacga gharaantha, aakaashaanthasun helocopteraaska udun yevun kadeela ki maandharaacha pilloolaki aeka kshanaantha paayaavaate dharun uchlingun udunjaayila. Themma themma mora yevun kaayila. Aththa? Kaavlaa poorthacha ahe. Vegla kontha pakshiyin dhrishtivora padthini. Kaaye jaalaki? Asa sochun paayilthara, manusha/maanav jaathi!

​

Khedaghaanvaalayin shaharaalayin hey vishayaantha jodun paayilthara............

Pallavapuramaanthaki Veedhividangaantha ki Shukla Paksha Dwithyaacha chaanna paayilthara sreshta manthila. Pousaala dhivasa vina baaki Dwithyaacha dhivasa Channa beshacha paayaala hoila, thae chaanna nankara velacha aakaashaantha paayaala hoila manthila. Nanthara thae kotta lappingalki kalnaa. Shaharaantha thae chinthaacha nahi, Shukla Paksha Dwithyaacha chaanna paana udhanda durlabha, aparoopa.  Paranthu kedhdhisi chaanna paathaane manthaathki theddisi udhanda ushira dhrishtivora padatha asala.  

​

Thasacha Sankata (Sankashti?) hara Chathurthicha dhivasaacha chaannayin. Kevdakidhane thedhdhisi dhivasa poora upavaasa karun rathri Chaanna paavuntakunacha palaara karthila. Amka ghantela Chaanna dhisala manuna dhevulaantha livun tivlaasthila. Thae vela loka gharaa baayaara ki gharcha vorla thalaavora ki jaavun Chaanna paayaala prayathna karthila. Bonthaale uncha uncha ghara askin asthaamala kiththekdhivasacha Chaanna kalala, ponaavanta dhivasa kalnaa. Asalthirin dhevulaantha livun tivalthe velaacha nanthara palaara karuntakthila.

​

Aththa ithpara kheda ghaanvaala jaayaala hoyilka?

D M 2

​

ते कालान्त पल्लवपुरमांतकी वीदिविडन्गनांतकी एकेक गुरुवार पाष्टेवेळ घर्च तोर्ले आंग दुव्लाम्पिरी/आंगोळी कर्लाम्पिरी सम्पाक खोलीन्तसूं की देव घरांतसूं की तेम्मा तेम्मा आंगणा पटीस एवून आकाशा पटीस डोंकावून्पहात अस्तील। एकेक गुरुवारयिन् चालाचच हे।तस काये असल आकाशांत? रात्रिवेळ म्हन्जे चान्न असल, नक्षत्र असल, परंतू दिवा वेळ काये असल पायाल? ‌‌‌सूर्यालयिन् पाण श्रम जाल की!

​

वेग्ळ कायिन् नाहि, गुरुवार गरुडाल पायिल्त्र उदण्ड चोक्कट मण, त्याजमळ आकाशांत गरुड उडत द्रिष्टीवोर पड्तका मणून् पात अस्तील। गरुडयीन् द्रिष्टीवोर पडूंजायिल। त्याज नन्तर च जेवण। केम्मा कोट्ट गरुडाल पायिल्त्रीन् दोने आतावाटे गालावोर गालिंगुन् नवसिंग्तील।खेड गांव नहोका, झाड़ी झुडुप असल्की विना उंच ऊंच घर वगैरा शहरास्क अस्ना। हेत्त तेत्त देवुळ गोपुर असल। बाकी टिकाण ज़मीन् बागान् असल। आकाशा पटीस पायिल्त्र पक्षी अस्कीन् उडाच सुन्दर् दृश्य कळल।आरार् केव्डकीदा गरुडाल पाय्लाये, ते एक काल!

​

देह्लीन्त तो गरुड दृष्टिवोर पळ्ळतेच नाहि।हेत्त नंगनल्लूरांत? अल्ते नवांत एक दोने गरुड पायल्ते सय अहे। त्याजविना चुम्णी बरून् असल, दुपार्च वेळ कीच् कीच् मणून् शब्द करत हेत्त तेत्त उड़त असल। रंग रंगी रामा असल।कोंब्ड असल, झाड ठोंचाच पक्षी असल, कोयल् असल, कबूतर असल, अणिकी एक पक्षी राखाच रंगांत असल, एक पक्षी काळ तम्ब्ड रंगांत पूंसा पटीस असाच पंख अलीवत क्री क्री मणून् शब्द करत अस तस उडत असल, कठ्ठे मुंग्याल धरून् खायिल।कावळा असल। मध्धे एक राक्षस पक्षी - राजाळी मण्तील अरवान्त - गिधाड मण्तील आराराच घरांत, आकाशान्तसून् हेलीकाप्टरास्क उडून एवून् एक  क्षणान्त कडील की, मान्दराच पिल्लूल की पांयावाटे धरुन् उच्लिंगून वोर उडूंजायिल‌। तेम्मा तेम्मा मोर येवून् जायिल‌। अत्ता? काव्ळा पूर्त अहे।  बाकी पक्षी अस्कीन् कोट्ट गेल? अस सोचून् पायिल्त्र, मनुष्य/मानव जाति!

​

खेड गांवालयिन् शहरालयिन् हे दृष्टिकोणान्तसून् जोडून् पायिल्त्र....... पल्लवपुरमांतकी वीदिविडंगांतकी शुक्ल पक्ष द्वितीयाच चान्न पायिल्त्र श्रेष्ट मण्तील। पोसाळ दिवसा विना बाकि द्वितीयाच चान्न बेषच कळल, पायाल होयिल। तेद्दिसि चान्न नंखर वेळच आकाशांत पायाल होयिल मण्तील। नन्तर ते चान्न कोट्ट लप्पिंगलकी कळ्ना। शहरांत ते चिंताच नाहि, शुक्ल पक्ष द्वितीयाच चान्न पाण उदण्ड दुर्लभ, अपरूप। परंतू केद्दिसी चान्न पातानेकी तेद्दिसी उदण्ड ऊशीर दृष्टीवोर पडत असल।

​

तसच शंकटहर (शंकष्टिहर?) चतुर्थीच दिवसाच चान्नयिन्। केव्डकीदने तेद्दिसी दिवस पूरा उपवास असून् रात्रि चान्नाल पावुन्टकूनच पळार कर्तील। अम्क घन्टेल चान्न उदय होयिल मणून् देवुळांत लिवून् गाट्लास्तील। ते वेळ लोक घरा बायारकी घर्च वोर्ल तळावोर की जावून् चान्न पायाल प्रयत्न कर्तील। भोंताले बरून् उन्च उन्च घर अस्कीन् अस्तामळ कित्तेक् दिवसच चान्न पायाल होयिल, पोणावंटा दिवस चान्न कळ्ना।असल्तिरीन् देवुळांत लिवून् टिव्लासाच वेळा नन्तर पळार करून्टक्तील।

​

अत्त इत्पर खेड गांवाल जायाल होयिल्का ?

next

bottom of page