top of page
home-button.png
Tips & Taboos 20

अम्ही जेवताना वाढाच पदार्थ - भात, भाजी, पाला, वगैरा वगैरा - काहीं हाळ करनात जेवांव॑. जेवताना अधीक बोलताने, अधीक पाणीहीं पीताने. हळ्ळु निदान चघळून (दांत असणार॑) जेवाम॑. 

नोवंबर 12, 1952 :-


पल्लवपुरमांत घरांत सणाच संपाक. लोकेहीं भरून होते. आजिम्मा, अम्मा, अहो-आजी, काकी अस्कीन मिळून सोवळेच संपाक करल्होते. पापडाच खीर. मी पह्यिल पंक्तींत जेवाला बसूनगेलों. पह्यिल॑ पान, अहो-आजी भरून भात वाढल॑. घरच॑ तूप एक पळी भरून घाटले. पह्यिल॑ भाताला मी लोणचेच॑ रस॑ घालांत म्हणट्लों. अंबाच लोणचेच॑ रस॑ घाट्ले. व॑र अर्ध पळी चोक्कोट-तेल, बेष मिळिवून कालिविंगट्लों. एक घांस काढून तोंडांत घालींगट्लों. तेवढच॑. ते आवक्काय लोणचे म्हणे. एकदम मोहरेच वास॑ (मला ते घाण॑). मला अवडलेच नाही. तोंडांतल॑ भात हाती काढून पानांत एक पटीस घाटलों. कोणकी सांगिट्ले, भात अवडत नाही म्हणजे सरकिवून ठिवूनटाकून वेगळ॑ भात घेईंग॑ म्हणून. तसच करलों. कालवण॑, नंतर॑ सार॑ गुळचीट नंतर॑, पापडाच खीर दहींभात अस्कीन जेवून उटलों. मझ॑ अम्मा सांगिटले, पह्यिलेच लोणच॑ कस आहे म्हणून रूच पाव्हूनटाकून नंतर॑ भात कालींगटलसाम॑. केवढ॑ भात हाळ झाल॑ पाह. तेवढीन लक्ष्मी. जेवताना पान पाव्हून काय केवढ॑ पह्जे म्हणून विचारून जेवाम॑. काहीं हाळ करताने. घरच॑ तांदूळ तूपच असलतरीन तेवढ॑ पदार्थं हाळ होऊनगेल॑ पाह, म्हणून॑. तज नंतर॑ मी उदंड पाव्हून पह्जेते विचारून, नोक्कोते नोक्को म्हणूनटाकून जेवन॑. पानांत घालाच अस्कीन झालते पूर्त खाऊनटाकन॑.


परंतु आल॑ 10 जून 1974 :- 


तंजावूरांत मझ॑ धक्टी बहेणीच सासुरवाडी चान्नाच जेवणेला गेल्होतों. चान्नाच जेवणेच, परंतु घरा आंतच॑. भात वाढून कालवण घाटले. मीहीं कायकी योचना करत भात कालिविंगत होतों. मझ॑ बहिण॑ भावोजी समोर (सोमोर) बसल्होते जेवाला. तिन॑ मला पाव्हून हांसत होती. मला समजल नाही. एक घांस भात तोंडांत घालास्क॑ गेलों. तेम्हाच मला कळ्ळ॑, ते कांदाच सांभार म्हणून. कांदे मला जन्म विरोधी, मझान खायालाच होईना. त्यज करतां मझ॑ बहिण॑ मला पाव्हून हांसत असलीहे. अत्ता काय करणे ? मी जेवत नाही (जेवतनी) उठून जातों म्हणट्लों. ते हातावाटे तेच पाननांत पुन्हायीं जेवाला होईना. कांदेच घाण बडिवेल॑. मझ॑ मामा, विठोबा मामा, शेदारी बसल्होते. तेनी सांगिटले, "उठलास म्हणजे, पुन्हायीं जेवाला बसताने. वेगळ॑ पान शेदारी घालतील॑. बसलास्क॑ एक ताटांत हात धुवींगूनटाकून वेगळ॑ पानांत जेव॑" म्हणून. तसच करलों. नंतर॑, मामा सांगिटले, वाढतानाच नोक्को म्हणट्लसाम॑, म्हणून. मलाईं मनाला उदंड श्रम झाल॑, एवढ॑ भात हाळ कऊनटाकलों की म्हणून.

 

त्याकरतानाच सांगणे, जेवताना योचना अग्गीं बांधून ठिवूनटाकून जेवाम॑ म्हणून.


दोन वर्षा पुढ॑ एक निश्चितार्थाला इंदिरा नगर (चेन्नै) गेल्होतों. ल्हान ठिकाण, लोके भरून होते. जेवाच ठिकाणीं ल्हान॑. जेवण॑ बाहेरसून याला वेळ होऊन गेल॑. पंध्रा पंध्रा दनेच जेवाला बसाल झाल॑. त्यांत एकले जेवून उठले. पाह्यलतर॑,पान उपयोग करलास्क॑ नहोत॑. "काय, जेवलांतका नाहीका ?" म्हणून विचारलों. "पोट भरून जेवणे झाल॑. काय पह्जेकी ते पूर्त घाल॑ म्हणून जेवाच दंडक मला, खायाच पदार्थ अग्गीन हाळ करणे मला अवडना" म्हणट्ले. अस॑म्हण असाम॑, म्हणून म्हणींगट्लों.

तेच वराडी घरांत (जेवण॑ कॉण्ट्राक्टांत नाहीतर॑), कां, मठांतपणीं लोके पान खाली करत नाहीत॑. भरून हाळ करतात॑. आचारे लोके, ब्राह्मण लोके जेवणे संपिवताना केवढ॑ खाण॑ एक पटीस लोटून ठिवतात॑ ? शास्त्राला नंखर पानांत सोडूया. तेलाम्हणून तेवढ॑ हाळ करणे ! 


अत्ता संपाकाच पदार्थ विकाच मोलाला (तांदूळ चोक्कोट पंचावन रुपे एक किलो. तुरीच दाळ, उडीदाच दाळ, मुगाच दाळ अस्कीन तेवढच॑, तेल ?, विचारणेच नोक्को. पदार्थ हाळ करनास्क॑ जेवणेच बरोर॑. जेवाच पदार्थाला मोल पाह्ताने, परंतु हाळ कराच पदार्थाच मोल अवश्य पाह्म॑. 

आज एवढ॑ पुरे. अण्कीं येऊया, मी वा अ...

राजाराम रामचन्द्रन
27-10-2015

......Save DM

Write DM......

 


 

Ami jevthaana vaadaacha padhaartha - baatha, baaji, paala, vagairah vagairah - kaayin haala karnaatha jevaanvan. Jevthaana adhika bolthaane, adhika paaniyin pithaane. Hallu nidhaana chagalun (dhaantha asnaara) jevaanvan.

12 November 1952 -

 

Pallavapuramaantha gharaantha shanaacha sampaaka. Lokayin barun hothe. Aajimma, amma, Avo aaji, Kaki askin milun sowlaacha sampaaka karlothe. Paapadaacha kheere. Mee payilla pankthintha jewaala basungelon. Payilla paana barun baatha Avo aaji vaadle. Gharcha thoopa aeka pali barun ghaatle. Payilla baathaala mee lonchaacha rasa ghaalaantha mantlon. Ambaacha lonchaacha rasa ghatle, vora ardha pali chokkota thela, besha milivun kalivingitlon. Aek ghansa kaadun thondaantha ghaalingitlon. Thevdacha. Thae aavakkaai loncha mana, aekdham moharecha vaasa (mala thae ghaane), mala avadlacha nahi, thondaanthala baatha haathi kaadun paanaantha aeka pattisa ghatlon. Konki saangitla, baatha avadthini manje sarkivun tivuntakun veghla baatha geinge manu, Tasacha karlon, kaalvana, nanthara saara, gulchita, nanthara paapadaacha kheere, dahi baatha askin jevun utlon. Maja amma saangitle, payillacha loncha kasa ahe manun rooche paavuntakun nanthara baatha kalivingitlaasanvan. Kevda baatha haala hola paa, thevdi Lakshmi. Jevthaana paana paavun kaaye kevda pajje manun vichaarun jevaanva, kaayin haal karthaane. Gharcha thaandoola, thoopacha, asalthiri thevda padhaartha haala hungela paa, manuna. Thyaaj nanthara mee udhanda paavun, pajjetha vichaarun, nakkotha nokko manuntakun jevana. Paanaantha ghaalaacha askin jaalthe poorthe kaavuntakina.

Paranthu ala 10 June 1974 -

 

Thanjaavooraantha maja dhakti bahineecha saasurwadi chaannaacha jevanaala ghelothon. Chaannaacha jevanacha, paranthu gharaa aantha cha. Baatha vaadun kaalvana ghaatle, meeyin kaayiki yochanana karatha baatha kaluvinghatha hothon. Maja bahine, bavoji somora baslothe jevaala, thina mala paavun hasatha hothi, mala samjalni. Aek ghaansa baatha thondaantha ghaalaaka gelon, themmaacha mala kalla thae kaandhecha saambaara manu. Kaandhe mala janma virodhi, majaana khaayaalacha hoina, thyaaja karthaancha maja bahine mala paavun hasatha asliye. Aththa kaaye karna? Mee jevthini, utun jathon mantlon, thae haathaavate thaecha paanaantha punayin jevaala hoina, kaandhecha ghane badivala. Maja mama, Vittoba Mama, sedhaari baslothe, theni saangitle, 'Utlaas manje, punayin jevaala basthaane. Veghla paana sedhaari ghalthila, baslaaska aeka thaataantha haath dhuvinguntakun veghla paanaantha jeve' manun. Tasacha karlon. Nanthara mama saangitle, vaadthaanacha kallakini thae kaandhecha kaalvana manun, thoo themmaacha nokko mantlaasaavan, manun. Malayin manaala udhanda srama hola, evda baatha haala karuntaaklon ki manun.

Thyaakarthaancha saangna jevthaana yochana aggi baandhun tivuntakun jevaanva manu,

Dhone varshaa puda aeka nischayathaarthaala Indira Nagar Chennai) gelothon. Laahna tikaana, loka barun hothe. Jevaacha tikaanayi laahna. Jevanaa bayaarasun yaala vela hungela. Pandhra pandhra dhanecha jevaala basaala hola. Thyaantha aekle jevun utle, paayilthra paana upayoga karlaaskacha nahotha, kaaye jevlaanthaka nahika manun vicharlon. Pot barun jevan jaala. Kaaye pajjeki thae poortha ghale manun jevaacha dhandaka mala, kaayaacha padhaartha aggi haala karna mala avadna, mantle. Asamana asaanva manu maningitlon. 

Thaecha varaadi gharaantha (jevana contractaantha nahithra), kaan, Mathaanthapini loka paan kaali karthinitha, barun haal karthaatha. Aachaare loka, brahmana loka jevana sampivithaana kevda khaana aeka patisa lotun tivthaatha? Shaasthraala nankara paanaantha soduya, thaelamanu thevdaka haala karna!

Aththa sampaakaacha padhaartha vikaacha molaala (thandhoola chokkota panchaapan rupaye aek kilo, thurith dhaale, uddhaacha dhaale, mughaacha dhaale askin thevdacha, thela (?) vichaarnacha nokko. Padhaartha haala karnaatha jevanacha jevnacha borora, jevaacha padhaarthaala mola paathaane, paranthu haala karacha padhaarthaacha mola avasya paavan.

 

Aaje evda puray. Aniki yevuya, mee vaa a..

Raajaram Ramachandran

27-10-2015

bottom of page