Holiday in Bali
बाली विनोदयात्रा
Dakshini Marathi Khajana
दक्षिणी मराठी खजाना
काळ बदलत॑का, नाही, लोके बदलतातका ? 4
In this series of 11 narratives RR takes us through the "then and now" of things.
वर्ष 1951आंत्सून साठ (1960) पतोरी एक एक वर्षीन मझ॑ आजा बरोर तंजाऊरांत॑ "मराठा एड्युकेषन फंडाच" मीटिंगला जात होतों. तंजाऊरांत॑ मला काय आश्चर्य म्हणजे कोठ पाह्यलतरीन लोक॑ अम्च॑ मराठी बोलत होते. दुकानवाले, भाजी-पाला विकणार॑, होटलांत॑ काम करणार॑, अस॑ पोणावांटादनीं मराठी बोलतील॑. मी मद्रासाला आलतेम्हा ट्रिप्लिकेनांतहीं अम्च॑ मराठी लोक॑ भरून होतते-करतां तेथ॑ तेथ॑ अम्च॑ मराठी गोष्ट कानाव॑र पडेल॑.
अत्ता नंगनल्लूरांत॑ भरून देशस्थ लोके आहेत॑. परंतु, बाह्येर आलतर॑ मराठी बोलत नाहीत॑. अरवेंतकी, इंग्ळीषांतकी बोलतात. मराठींत बोलाल लाजींगतात म्हणींगतों, बाकी लोके काय म्हणींगतीलकी म्हणून. तेच, कन्नडा बोलणार॑, मलयाळम बोलणार॑, तेलुगू बोलणार॑ लोके अग्गीन त्यंच त्यंच भाषांतच बोलतात॑. अम्ही कां अस॑ आहों ?
एकादा बाजू असणार॑ दुसरे लोकांना समजताने म्हणजे मराठींत बोलतात. मला एक सये येत॑. (रुब्बलते/दळलते पीठच॑, क्षमा करा). मी ऑफीसाला तित्य पलवंतल स्टेषनांत्सून कोडंबाक्कम स्टेषन पतोरी एलक्ट्रिक-ट्रेनांतच जाईन॑. एकदा केम्हाहींस्क॑ मी एलक्ट्रिक-ट्रेनांत जात अस्ताना धाट होतते-करतां वाटांतल॑ पलगाव॑र टेंकून ओठाकल॑होतों. मागल॑ सहा सीटांतहीं एकच घरच॑ लोके - दादिगे बायके - बसल॑होते. तेनी घट्टि बोलतहोतामळे मला कळ्ळ॑. अरवेंतच बोलत होते. असलास्क॑-असून एक दादिगाच घसा ऐकल॑, "अगे, मागे एकला (वेगळे कोणीं नाही, मीच॑) ओठाकलाहे, लुगडेवाटे गळा झांकींग॑. निघतानाच मी बडींगट्लों नग-नान॑, माळ-मत्ता अग्गीन भरून घालींगून येऊको (येउ नोको) म्हणून. ऐकलीच नाहीस॑". मला नंखर॑ एक मादरीच होत॑. मी पाह्याला कार्टूणास्क असन॑विना, ते दादिगा म्हणींगट्लास्क॑ असना. मला वाटले, गळाव॑र एक रपाटा रप्पुम्हणेका म्हणून. परंतु शांत होतों. कोडंबाक्कम स्टेषन येताना ते दादिगाकडे जाऊन भुजाव॑र हात ठिवून "काय अहो, अस्के लोकेहीं तुमचस्क॑ अस्तील म्हणींगिट्लांतका ?" म्हणूनटाकून मी उतरूनगेलों. ते दादिगा कोळसास्क॑ काळ॑ होताकरतां, तेनाला मी मराठींत बोल्लते कस॑ होते म्हणून कळ्ल॑ नाही. सहा महिने नंतर॑ क्रोंपेटांत॑ एक मुंजींत॑ दल्ला बाईल दोघदनालीन पाह्यलों. "काय अहो, ट्रेनांत पाह्यलोंकी, सये आहेका" म्हणून विचारूनटाकून सरकूनगेलों.
कस॑ कस॑ लोके आहेत॑ !
......Save DM
Write DM......
Varsha 1951nthasu saate (1960) pathori eka eka varshayi maja aaja barora Thanjavuraantha Mahratta Education Fundaacha meetingaala jaatha hothon. Thanjavuraantha mala kaaye aascharya manje kotta pahalthiri loka amcha Marathi bolatha hothe, dukanwale, baaji palaa vikaala yenaara, hotelaantha kaam karnaare asa ponavantaadhane Marathi bolthila. Mee Madraasaala althemma Triplicanaanthayi amcha Marathi loka barun hothatha karthaan teththa teththa amcha Marathi ghoshte kanavora padala.
Aththa Nanganalluraantha barun Desastha Marathi loka ahetha. Paranthu baayaara althara Marathi bolthinatha. Aravaanthaki Englishaanthaki bolthaatha. Marathintha bolaala laajingthaatha maningthon, baki loka kaye maningthilaki manu. Techa Kaanada bolnaara, Malayalam bolnara, Telugu bolnara loka aggi thyaancha thyaancha baashaanthacha bolthaatha, ami kaan asa ahen ?
Ekaadhaad baaju asnaara dusara lokaana samajthaane manje Marathintha bolthaatha. Mala eka saye yetha. (Rubbaltha/dhallathe peetacha, kshama karaa), Mee offeesaala niththeyi Pazhavanthal stationaathasu Kodambakkam station pathori Electric trainaantha jaayina. Ekadha kemmayiska mee Electric trainaantha jaatha asthaana, dhaate hothatha karthaan vaataanthala palagaavora tenkun votaaklothon. Maagla saha seetaanthayi ekacha garcha loka - dhaadige baiko - baslothe, theni ghatti bolatha hothaamala mala kalla, aravaanthacha bolatha hothe. Aslaaska asun eka dhadhigaacha gasa aikala 'aga, maaga eklaa (veghla koni nahi, meecha) votaaklaaye, lugadaavaate gala jaankinge, nigthaanacha mee badingitlon naga naana maala maththa aggi barun galingun yevuko manu, aikleechanayeesa'. Mala nankara eka madhiricha hotha, mee paayaala cartoonaaska asan vina the dhadhiga maningitlaasska asna. Mala vaatla gaalaavora eka rappa rappumanuka manu, paranthu shaanth hothon. Kodambakkam station yethana the dhaadhigakada jaavun bhujaavora haatha tivun, 'Kaaye ho, aska lokayi thumchaskacha asthila maningitkaanthaka?' mantaku mee uthrungelon. The dhaadhiga kolasaaska kaala hothatha karthaan, thenaala mee Marathintha bollathe kasa hotha manun kalla nahi. Saha mahine nanthara Chromepetaantha eka munjeentha dhalla baayila doga dhanaali paylo, 'Kaye ho, Trainaantha paayilonki, saye aheka' manu vichaaruntaku sarkungelon.
Kasa kasa loka ahetha!