Holiday in Bali
बाली विनोदयात्रा
Dakshini Marathi Khajana
दक्षिणी मराठी खजाना
काळ बदलत॑का, नाही, लोके बदलतातका ? 1
In this series of 11 narratives RR takes us through the "then and now" of things.
1949, 1950-60, 1960-70 आंत अग्गीन पल्लवपुरम घरांत॑ श्राद्ध॑-पक्षाला अग्गीन आचारे पह्यिले नोंडि (क्षमा करा) रामराव, नंतर॑ रंगप्पा आचारे कुंभकोणमांत्सून येतील॑. त्यज नंतर॑ एमडन रमाचार मन्नारगुडींत्सून येतील॑. संपाकी लोक॑ दोघदने कुंभकोणमांत्सून येतील॑. तिरुवारूराला बंडी पाठिवून त्यांस अग्गीन बलाईंगून येतील॑. सोवळे म्हणजे सोवळे. तेवढ॑ सोवळे. आचारे आंघोळी करालाच॑ दहा घंटे व॑र होईल॑. अम्ही लेंकरे-बाळ॑ जेवाला चार घंटे होऊनजाईल॑. पारवण अग्गीन कुंठांत॑ विघरिविसुडून येतील॑.
1990-2005 - चेन्नैंत॑ संपाकी तिरुवल्लिकेणींत्सून येतील॑. सहा घंटेला एकले येऊन पाणी भरून, वस्त्र भिजिवून वाळूनघालून सगडींत॑ (शेगडींत॑) कोळसा घालून, भाजी-पाला चिरून ठिवतील॑. 7-8 घंटेला मुख्य संपाकी येऊन सगडी पेटिवून, संपाक आरंभ करून लोक्कुर संपिवूनसुडततील॑.
आचारे ब्राह्मण॑ 10 घंटेव॑र येतील॑. एक घंटेला जेवणे अग्गीन संपून जाईल॑. तेवढ॑ सोवळे म्हणून सांगाला होईना. आचारे, संपाकी चार दपा तरीन पर्सापटीस जाऊन येतील॑. आंघोळी करनात॑. हात-पांये धुवींगून येऊनजातील॑. (तेवढ॑ तरीन करतात की). पारवण गाईला देऊनटाकतील॑. गाय आल नाही म्हणजे, परसूंत॑ भोई खांडून पुरिवूनटाकणे.
2006 - आज पतोरी - त्यज नंतर॑ हे कामाला अग्गीन संपाकी, आचारे ब्राह्मण॑ मिळणे श्रम॑ होऊनगेल॑. त्या करतां मठांत॑ कराला आरंभ करांवास्क॑ पडूनगेल॑. सात आठ कर्ताला बसिवून मंत्र सांगून करिवतील॑. एक मठांत तो आचारे एक ठिकाणि बसलास्क॑ हातांत॑ एक लांब काठी ठींगून कस॑ कस॑ कराम म्हणून सांगून देतील॑. सोवळे ! आचारेलाहीं पुरना, करताला तो विचारणेच नोको. घरांत आंघोळी करूनटाकून चार-चक्राच की, दोन-चक्राच की, नाहीतर॑ भाडेच बंडींत येऊन तसच श्राद्ध॑ कराला बसून जातात॑. पारवण विसर्जना ? देवालच कळल॑. अस्क्यांच पारवणहीं एकच भांडींत॑ घाल म्हणतांता, शेवटी काय करतील की !
श्रद्धाविणी श्राद्ध करतोंकी, तेला "अवडत" म्हणून निशान घाला.
क्षमा करा, हे पतोरी वाचलते लोक॑, तुम्हाला उदंड श्रम देऊनटाकलों. चूक भरून असेल॑. तेलाहीं मिळून क्षमा करा.
......Save DM
Write DM......
1949, 1950-60, 1960-70 antha aggi Pallavapuram gharaantha sharadha oajshaaka aggi aachaare payilla Nondi (Kshama karaa) Rama Rao, nanthara Rangappa aachaare Kumbakonam aanthasun yethila; tyaaj nanthara Emdon Ramaachaar Mannargudinthasu yethila. Sampaaki loka doga dhane Kumbakonam aanthasun yethila. Thiruvaruraala bandi paativun tyaansa aggi balaangun yethila. Sovla manje sovla thevda sovla. Aachaare angoli karaalacha daha ghante vora hoyila, ami lenkrabaala jevaala chaar ghante hun jaayila. Paarvana aggi kuntaantha vigrivisodun yethila.
1990-2005 - Chennaintha sampaaki Thiruvallikkeninthsu yethila. Saha ghantela ekle evun paani barun, vastra bijivin vaalungaalun, sagdintha kolasa ghalun baaji paala chirun tivthila. 7 - 8 ghantela mukhya sampaaki evun sagri petivun sampaaka aaramba karun loukara sampun sodthila.
Aachare Brahmana 10 ghante vora yethila, ek ghantela jevana aggi sampun jaayila. Thevda sovla manu saangaala hoyna, aachaare, sampaaki chaar dhabathiri parsaapattisa javun yethila, angoli karnaatha, haath paye dhuvingun yevunjaathila (thevadathiri karthaath ki). Paarvana ghayila devuntakina. Gaye alni manje parsuntha boye khandun purivuntakna.
2006 - aaj pathori - Tyaaj nanthara yeh kaamaala aggi sampaki, aachare, brahmana milna srama hungela. Thyaa karthaan Mathaantha karaala aaramba karaavanska padungela. Saath aat karthaala basivun, manthra sangun karivthila, ek mathaantha tho aachare yek tikaana baslaaska, haathaantha eka laamba kaati tingun kasa kasa karaavan manu sangun dhethila, Sovla! Aacharelayi purna, karthaalatho vichaarnacha nokko, gharaantha angoli karuntakun chhar chakraacha ki, dhon chakraacha ki nahithra badaacha bandinthki yevun tasach shrardha karaala basun jathaatha. Paarvana visarjana? Devaalacha kalala. Askaanchi paarvanayi ekacha paantintha ghaale manthaantha, sevti kaye karthilaki !
Shradhdhavini shraardha karthaathki, thela 'avadtha' manun nishaan ghaala.
Kshama kara, yeh pathori vaachalthe loka, thumaala udhanda srama dhevuntaklon. Chooke barun asala, thelaayi milun kshama kara.