Holiday in Bali
बाली विनोदयात्रा
Dakshini Marathi Khajana
दक्षिणी मराठी खजाना
“Aho, Ek Kshana Aikathaanthaka?”, is a collection of Shri. Rajaram Ramachandran’s postings (in Roman DM). They are flavoured with nuances of a bygone era of our community. Laced with fine humour, they take us to that nostalgic world.
The transcripts into DM and voice-clips are of Ananda Rao Vasishta.
"जेवाच संप्रदाय"
अम्ही अग्गीन घरांत जेवाला बसताना अस्किदनीं मिळून बसतों (डैनिंग टेबळ कळ्चर). कित्येक घरांत अम्हीच वाढींगून जेवतों. वेगळ॑-वेगळहीं सौकर्या प्रकारहीं बसतों. पाष्टेच वेळ तेनी-तेनी पाठसाळेला, काम कराच ठिकाणाला जामस्क॑ असताना, ते ते समयाजोक्त॑ जेवाला बसतों. वराडाच जेवाला जाताना हे काळांत॑ पंक्ती-पंक्ती जेवाला बसतात॑. पोणावांटा मंडपांत॑ धाटे (धाड) भरून असल॑तर॑, जेवणाराच मागेच लोक ओठाकून (होठाकून) जातात॑. यो केम्हा उठेल॑, अम्ही बसुम्हणे म्हणून. उष्ट पान काढाच पुढेच बसून जातात॑. नंतर॑, वाढतां वाढतां काढून खायाला आरंभ करूनटाकतात॑. मठांत॑ तीर्थ-प्रसादाला अणी अम्च घरांत पूजा-पुनस्कार तेम्हा जेवाला बसताना लोक भरून असतील॑. तेम्हा अग्गीन एक पद्धती आहे. पह्यिले आचारे सांगतील॑, "गोविन्दा म्हणाच पुढे पान शिवताने" म्हणून. त्यज नंतर॑ आपोसना करून जेवांम॑. अम्ही जेऊन संपलतरीन, शेवटल॑ पानाला वाढून संपजोरी अम्ही हात धुवींगाला उठताने. आजू-बाजू लोक जेवत असताना अम्ही उठलों म्हणजे ते बर॑ असना. त्यज विना, कोठ जेवल॑ तरीन, पुढल॑ पटीस घाटलते भाजी, रायते, कोसिंबरी, चट्णी वगैरा तेवढीन आरंभांतेच खाऊन संपिवताने. हळ्ळु, नंखर॑ नंखर॑ खात असून, शेवटी जेवण॑ संपताना उरलते अग्गीन खाऊया. नाही तर॑, पाह्णार अग्गीन "काय, येला उदंड (उजंड) भूक म्हणून वाटते" म्हणून म्हणींगतील॑. मी काय म्हणतों म्हणजे, बेष संपाक करणे तेवढ॑ श्रम नहो. करलते संपाक वाढणे नंखर॑ श्रमेच॑ !
काहीं चूक असल॑तर॑ क्षमा करा. तुम्हाला अग्गीन कळ्ळते विषयेच, परंतू मला वेळ जाम॑ की. "काढ रे सुरी, कापू म्हणे" म्हणून लिव्हतों. लिव्हलते पुन्हा वाचून पाह्याला मला होत नाही. तेलाहीं मिळून क्षमा करा.
Ami aggi gharaantha jhevaala basthaana, aski dhani miluna basthon (dining table culture), kiththeka gharaantha amicha vaadingun jevthon; veghla veghlayi soukarya prakaarayi basthon. Pashtevela theni theni paatshaalala, kaam karaacha tikaanaala janvanska asthaane, the the samayaala joksa jevaala basthon. Varaada vevaala jaathana ye kalaantha pankthi pankthi jevaala basthatha. Ponavantaa mantapaantha dhaate barun asalthra, jevnara maaghacha loka otaakun jaathatha, yo kemma utala ami basumna manu – ushta paana kaadaa puda basun jaathatha. Nanthara, vaadthaan vaadthaan kadun kaayaala aaramba karun takthaatha. Mathaantha theertha prasaadaala, ani amcha gharaantha pooja punaskaara themma jevaala basthana loka baruna asthila, themmaggi jevaala eka padhdhathi ahe. Payila Aachare sangthila, ‘Govindaa manaa puda paana sivthaane’ manuna. Thyaja nanthara aaposana karun jevanvan. Ami jevum sampalthari, sevatla paanaala vadun sampjori ami haath dhuvingaala udthaane. Aaju baaju loka jevatha asthana ami utlon manje the bara asnaa. Thyaaja vina, kotta jevalthri, pudla pattisa ghatlatha baaji, raitha, kosimbri, chutney vagairaa thevdi aarambaanthacha kavun sampthaane. Allu nankara nankara kaatha asun sevti jevana sampthaana urlatha aggi kavuya, nahithra phaanara aggi ‘kaye, yela udhanda booka manu vaadtha’ manu maningtheela. Mee kaye maningthon manje, besha sampaak karna thevda shrama naho, karlatha sampaaka vaadna nankara shramacha!
Kayin chooke asalthra kshama kara. Thumaala aggi kallatha vishayacha, paranthu mala vela jaanvaki, kaadre soori, kapoomna, manun livthon. Livalthe puna vaachum payaala mala hothini, thelayi milun kshama kara.