Holiday in Bali
बाली विनोदयात्रा
Dakshini Marathi Khajana
दक्षिणी मराठी खजाना
नुस्त असेच - 16
In this set of sixteen writings RR takes us through some stray thoughts, ideas and events in a casually serious tone
जुने खाणी
ते काळांत - चाळीसांतयीन पन्नासांतयीन घराला संपाकाला पह्जते मिरे-मीठ बाकी पदार्थ अस्कीन , वीदिविडंगन म्हणजे श्रीवंचियम राजमाणिक्कम चेट्टियार दुकानांत्सून, पल्लवपुरम म्हणजे विजयपुरम (तिरुवारूर) गणपति चेट्टि दुकानांत्सून घेणे दंडक. काय काय पदार्थ केवढ॑ केवढ॑ पह्जे म्हणून लिव्हताना पह्यिले हळदीच पूड, कुंकू लिव्हतील. त्यज नंतरेच वेगळ॑ काय पदार्थ पह्जे की लिव्हतील. अत्ता ? पह्यिले वेचाच तेल, त्यज नंतर चोखोट तेल, हे ते.
वीदिविडंगनांत घराला महिनेला घ्याच पदार्थ अस्कीन साठ रुपे आंतेच होईल. एवढेला घरांत थोरळे, लेंकरेबाळ॑ म्हणून भरून लोक होते. हळदीच पूड, कुंकू ल्हान कागदांत बांधून देईल. तेलाला घरांत डब्बा असेल, त्यांत घालूनटाकतील. ह्यांत तांदूळ, चिंच, मिर्शिंगा, उडीद, मूग, नारळ अस्कीन घरच॑. आरार शाळेला बंडींत जाताना पाष्टे दुकानांत पर्ची देऊनटाकून निघूनजाईल. स्यांकाळी (सायनकाळी/ संध्याकाळी) पर्तून येताना काढींगून येऊनजाईल.
पल्लवपुरम म्हणजेयीन असेच हिषोब (इषोब). पोणावांटा, वाराला पांच दिवस तिरुवारूराला बंडी जाईल. तेली एक बायको चोखोट तेलयीन घराला आणून देऊनटाकल, नाहीतर, तेलाला पात्रभांडी देऊनपाठिवांव॑. कोवर॑ तेल तो घरच॑. बाकी अस्कीन कागदांत घालून डोस्के वर (वोर) लोंबाच कांबींत्सून गोणीच दोरावाटे बांधून देतील. घराला जाजोरी ते बरोर असेल, एक पदार्थ बाह्येर येईना. एक कागद काढून त्रिकोणविणी हातावाटे करून, बूड नंखर मुदरून, तोंड उघडून त्यांत साखरे की, वेगळ॑ कायतरीन की घालेल. तो कागदांत घालून बांधाच पूरा दिवस प्हात असूया (लेंकरे). ते कागद संपाकखोलींत वोर खोवून ठिवलास्तील. चूलीच वोरसून पोळत भाताच कंच की, सीसाच तप्पेल की, तेलतवा की उतरिवाला उपयोग असेल. डेल्हींत ते कागदाच पिशवीस्क करून चिकटिवलसेल. अत्ता ? पात्रभांडी अस्कीन घरांतेच. दुकानवाला प्ळास्टिक पिशवींत घलून देऊनटाकतो. कागदाच कामेच नाही.
(re-written in DM script by ARV)
juney khaaNee
Thae kaalaantha - chaaleesaanthayin pannaasaanthayin gharaala sampaakaala pajjetha miray meeta baaki padhaartha askin Veedhividangan manje Srivanchiam Rajamanickam Chettiar dukhaanaanthasun, Pallavapuram manje Vijayapuram (Tiruvarur) Ganapathi Chetty dukaananthasun gaena dhandaka. Kaaye kaaye padhaartha kevda kevda pajje manun livthaana payilla Haldicha poode, kunku livthila. Thyaaja nanthara cha vaegla kaaye padhaartha pajje ki livthila. Aththa? Payilla vaechaacha thela, thyaaja nanthara chokkota thela, yae, thae.
Veedhivinganaantha gharaala mahinaala gyaacha padhaartha askin pannas saat rupaye aanthacha hoila. Evdaala gharaantha thorle, lenkra baala manun barun loka hothae. Haldeecha poode, kunku laahn kaagadhaantha baandhun dheyila. Thela gharaantha dubba asala, thyaantha gaaluntakthila. Hyaantha taandula, chincha, mirsinga, udeedha, mooga, naarala askin garcha. rr shaalaala bandintha jaathaana pashte dukaanaantha parchi devuntakun nunjaayila. Shaankaali parthun yethaana kaadingun yevun jaayila.
Pallavapuram manjeyin asacha hishoba. Ponaavanta vaaraala paanch dhivasa Tiruvaruraala bandi jaayila. Thaeli aek baiko chokkota thaelayin boyee chanecha thaelayin gharaala anun dhevuntakila, naahithra thaelaala paathra baandi dhevun paativaanvan. Kovaraa thelatho garchs. Baaki askin kaagadhaantha gaalun doskaavora loambaacha kaambeenthasun jootaacha dhoraavaate baandhun dheela. Gharaala jaajori thae barora asala, aeka padhaartha baayaara yeina. Aeka kagadha kaadun thrikonavini (h)aathaavaate karun, booda nankara mudhrun, thonda ugudun thyaantha saakareki vaegla kaayethirin ki gaalala. Tho kaagadhaantha gaalun baandhaacha aaje poora paatha asuya (lenkra). Thae kaagadha gharaantha sampaak kholeentha vora koavun tivlaastheela, chulivorasun polatha baathaacha kanchaki, seesaacha thappelaki, thelthavaaki uthrivaala upayoga asala. Delheentha thae kaagadhacha pisiviska karun chikitivlaasala. Aththa? Paathra baandi askin gharaanthacha, dukaanwaala plastic pisiveentha gaalun dhevuntaktho. Kaagadhaacha kaamacha nahi.