Holiday in Bali
बाली विनोदयात्रा
Dakshini Marathi Khajana
दक्षिणी मराठी खजाना
शब्दालंकार - 15
Taking cue from some head-words in the “Figures of Speech” section of the DM Dictionary, Shri. Rajaram Ramachandran regales us with his शब्दालंकार, a series of 17 writings.
कळून-कळनास्क॑
कळून-कळनास्क॑ fig stealthily. secretly. कोणालीन कळनास्क॑/कळिवनास्क॑. लपून-चुपून. uis ते कंपनींत॑ कोणालीन कळून-कळनास्क॑ एवढे थोर मोस॑/'फ्रॉड' कस झालकी मला अर्थ होतनाही.
दिवस उजून समाचार पत्रिका प्हायलतर, एक. मारामारीच विषय भरून अस्त॑, नाहीतर, राजनीती सांभाळाच लोकांमध्ये भांडाभांडीच॑ -कोण कोणाच पांये ओढूया म्हणाच समाचारेच अधीक अस्त॑.
अलीकडे बॅन्कांत्सून कळून-कळनास्क, हिषोब नाहीस्क पैसे कित्येक लोक हडप करलेत (करलाहेत॑) म्हणाच समाचार भरून येत॑. कळून-कळनास्क म्हणून सांगुयाका म्हणजे, नीट सांगूया. कां म्हणजे, बॅन्कांत काम कराच/करलते थोर थोर अधिकारी लोकांना कळूनच असलते काम चाल्लाहे. राज कराच लोकांना, बॅन्कांत हिषोब ठींगिट्लते लोकांना, कळनास्क म्हणतात. हे केवढ॑ दूर खर॑ म्हणून कळत नाही. केवढकी पैसे एथ॑ तेथ॑ वाटींगिट्लासतील, ह्यांत काहीं संदेहच नाही. हडप करलते पैसे एवढे म्हणून सांगतात, येवढेचका, नाही अण्खीन भरून पैसे वेगळ॑ वेगळ॑ बॅन्कात्सून हरपूनजाऊन, लोकांना कळून-कळनास्क आहेका ? देवालाच कलांव॑ ! हे विषय नंखर दिवस ओढत अस्तील, नंतर लोक विसरूनजातील. तेनाला तेनाला तेवढ॑ काम चिंता भोगाला अस्ताना, काय काय सये असेल सांगा, प्हावम्हणे.
एक दहा पंध्रा वर्षाच पुढे तमिलनाडूंतल॑ एक गांवांत एकला अपणाच घर बांधाकरतां जमीन खांडत होता. तेम्हा भोईंत्सून भारी गोळ गोळ सोनेच उंडा मिळ्ळ॑ म्हणून समाचार पत्रिकांत आल॑. केवढ॑ सोनेच उंडा मिळ्ळ॑ म्हणून कोणालीन कळ्ळ नाही. कोणकी राजा-महाराजाच काळांत जमीनांत (पुरिवणाराला) कळून (लोकांना) कळनास्क पुरिवून ठिवलते, केवढकी वर्षा नंतर कोणालकी मिळ्ळ॑. पंध्रा वीस दिवस पत्रिकांत तेच चर्चा होत होत॑. नंतर पत्रिकाला वेगळ॑ कायकी विषय मिळूनगेल॑, सोन॑ विसरूनगेले. अत्ता ? कोणालीन सये नाही. तेवढ॑ सोन॑ कोठ गेल॑ ? कोणालीन कळनास्कका असेल ? नाही, कळून-कळनास्क दाखींगतात का ?
ते काळांत नगरवाला म्हणून एकला एक बॅन्कांत्सून साठ लाख रुपे (ते काळाला ते उदंड थोर पैसे, आजच॑ काळांत साठ क्रोड पणीन उणेच) कोणालीन कळून-कळनास्क काढींगून जात होता. तेला धरूनटाकले. हे विषयांत कोणाच कोणाचकी नाव समाचार पत्रिकांत उदंड दिवस आल॑. नंतर ? ते विषय तसेच दाबूनगेल॑. थोर मनुषांच लोकांना कळून-ळनास्क कराच वंगळ॑ काम तसेच दाबूनटाकतील.
अत्ता आरारला (उदंड साधारण मनुष) बाह्येर जाताना घराला कळून-कळनास्क एक कॉफी दुकानांत घेऊन पीला म्हणींगाकाकां. ते घराला आज नाहीतर उद्या कळूनजाईल. बाजू घरचा आरार कॉफी पीयाच प्हायलसेल. सोडांव॑तेचकी, घराला येऊन श्रीमतीकडे "मामाला कॉफी देत नाहींतका काय, दुकानांत कॉफी पीत आहेत॑ ?" म्हणून एक काडी ओघळूनटाकून जाईल. पह्जेका ?
एक सोयरे होते (अत्ता नाहीत॑), आंग भरून साखरे. लोंक सून झालत॑ पूर्त डोळेला पाणी घालींगून तेनी साखरीच पदार्थ खायनास्क प्हायींगत होते. असलतरीन, तेनाला कळून-कळनास्क हिंस-पेटींत्सून गुळ्चीट पदार्थ काढून खाऊनटाकतील.
एवढ॑ कां ? कर्नाटकांत पांच वर्ष राज चालिवाला कोणालीन होईनास्क एकले कळून-कळनास्क मागेसून काम करत होते. लोक विसरूनगेले. अत्ता पुन्हायीन तेनी .......
(Re-written in DM script by ARV)
कळून-कळनास्क॑
कळून-कळनास्क॑ fig stealthily. secretly. कोणालीन कळनास्क॑/कळिवनास्क॑. लपून-चुपून. uis ते कंपनींत॑ कोणालीन कळून-कळनास्क॑ एवढे थोर मोस॑/'फ्रॉड' कस झालकी मला अर्थ होतनाही.
Dhivas ujun samaachaar pathrika paayalthra, aeka, maara maaricha vishaya barun astha naahithra raaj neethi saambhaalaacha lokaan madhdhe baanda baandicha - kona konaacha paaye oduyaa manaacha samaachaaracha adhika astha.
Alikada baankaanthasun kalun kalnaaska hishoba naahiska paise kiththeka loka hadap karletha manacha samaachaar barun yetha. Kalun kalnaaska manun saanguyaaka manje, neeta saanguyaa. Kaan manje baankaantha kaam karaacha/karlathe thor thor adhikari lokaana kalunacha asalthe kaam challaaya. Raj karaacha lokaana, baankaantha hishoba teengitlatha lokaana kalnaaska manthaatha, yae kevda dhoora karra manun kalthini. Kevdaki paise heththa theththa baantingitlaasthila, hyaantha kaayin sandhehacha naahi. Hadap karlatha paise evda manun saangthaatha, yevdachaka, naahi aniki barun paise vegla vegla baankaanthasun arpun jaavun lokaana kalun kalnaaska aheka? Dhevaalacha kalaanvan! Hae vishaya nankara dhivasa odatha asthila, nanthara loka visurun jaathila. Thenaala thenaala thevda kaam chintha bhogaala asthaana, kaaye kaaye saye asala saanga paavumna.
Aeka daha pandhrah varsha puda Tamilnaadunthla aeka ghaavaantha aekla apnaacha ghar baandhaa karthaan zameen khaandatha hotha. Themma bhoyeenthasun bhaari gol gol sonaacha unda milla manun samaachaar pathrikaantha ala, kevda sonaacha unda milla manun konaalayin kalla naahi. Konki Raja Maharaajaacha kaalaantha zameenaantha (purivnaaraala) kalun (lokaana) kalnaaska purivun tivalthe, kevdaki varshaa nanthara konaalki milla. Pandhrah vees dhivasa pathrikaantha thaecha charchaa hotha otha, nanthara pathrikaala vegla kaayeki vishaya milungela, sona visurungele. Aththa? Konaali saye naahi. Thevda sona kotta gela? Konalin kalnaaskaka asala? Naahi, kalun kalnaaska dhaakingthaatha ka?
Thae kaalaantha Nagarwaala manun aekla aek baankaanthasun saat laakh rupaye (thae kaalaala thae udhanda thor paise, ajecha kaalaantha saat croad pini unacha) konaalin kalun kalnaaska kaadingun jaatha hotha. Thela dharuntakle, hae vishayaantha konaach konaachki naanva samaachaar pathrikaantha udhanda dhivasa ala. Nanthara? Thae vishaya thasacha dhaabungela. Thor manushaancha lokaana kalun kalnaaska karaacha vangal kaama, thasacha dhaabuntakthila.
Aththa rraala (udhanda saadhaaran manusha) baayaara jaathaana gharaala kalun kalnaaska aeka coffee dukaanaantha gevun pila maningaakaan, thae gharaala aaje naahithra udhya kalun jaayila. Baaju garcha rr Coffee pyaacha paaylaasala, sodaavnthecha ki, gharaala yevun Srimathikada, 'maamaala Coffee dhaethneenthka kaaye, dukaanaantha Coffee peetha ahetha?' manun aeka kaadi ogaalun gaaluntakun jaayila. Pajjeka?
Aeka soyre hothe (aththa naahitha), aanga barun saakare, lonka soona jaalthe poorthe dholentha paani gaalingun theni saakricha padhaartha khaaynaaska paayingatha hothe. Asalthirin, theni thenaala kalun kalnaaska himsa petinthasun gulchita padhaartha kaadun khaavuntakthila.
Evda kaan? Karnatakaantha paanch varsha Raj chaalivaala konaalin hoynaaska aekle kalun kalnaaska maagasun kaam karatha hothe. Loka visurun gele. Aththa punaayin theni.......