Holiday in Bali
बाली विनोदयात्रा
Dakshini Marathi Khajana
दक्षिणी मराठी खजाना
Rajaram Ramachandran had uploaded these original posts of his in English in www.mdmsin.com/forum under "Shabdavali". The Dakshini Marathi translations and voice clips are of Ananda Rao Vasishta.
देव
भारतांत॑ अम्ही देवाला वेगळ॑-वेगळ॑ नावांत प्रार्थना करतों. कोण्त नावांत स्मरण केलतरीन, ते अग्गीन देवालाच जाऊन पावत॑. देव सर्व व्यापी आहेत, संदेहच नाही. देवाच विग्रह, नाहीतर॑ पेट (पट) हेजांत देवाच सानिध्य आहे अस॑ विश्वास ठिवींगून अम्ही हिंदूलोक॑ देवाला पूजा करतों. पण, देवेच नाही अस॑ सांगाच नास्तिक लोक पणीन आहेत. देव नाही म्हणून पुन्हा पुन्हा सांगाच हे लोक, तस॑ निषेध करतानाच देवाच नाव काढामते पडते ! 1954आंत॑ मी सेकंड-फोर्मांत (सातवां वर्गांत॑) वाचत असताना अम्च पंतोजी श्री. मुत्तुक्रिष्ण अय्यर "God is nowhere" अस॑ दिवस पूरा सांगत असणार एकलाविषीं एक खाणी सांगट्ले. एक दिवस अम्च॑ हे नास्तिक मित्र देवाच व॑र विश्वास असणार एकलांस मिळ्ले. "God is nowhere" अस॑ तो सांगट्लाकी-नाही, "God is everywhere" म्हणून अम्च आस्तिक मनुष परतून सांगट्ले. त्यंच मध्य अस॑ तर्क होत अस्ताना "God is everywhere" अस॑ तुम्ही सांगतांत की, कोठ आहे म्हणून दाखिवून द्यांत॑", अस॑ नस्तिक विचारला. हे ऐकून त्यनी "God is nowhere" अस॑ एक कागदांत॑ नास्तिकाकडून लिव्हून काढींगट्ले अणी सांगट्ले, "तुम्ही लिव्हलत्यांत॑ "nowhere" म्हणाच गोष्टीला "now here" अस॑ दोन करून लिव्हलतर॑, देव इकड॑ आहेत अस॑ अर्थ होईल". हे ऐकून नास्तिकाला र्राग आल॑ अणी तिकडून निघून गेला. अम्च पंतोजी हे विषय सांगाला एक कारण होते. "पच्चिलम कुलंदै पालुक्कु अलुंबोदु पालान कल्लुक्कु पाल अभिशेकम येन" अस॑ साळेच समोरल॑ भिंतींत एक दिवस पाष्टे कोणकी लिव्हलसाच पंतोजी पाह्यले, हेच कारण. हे लिव्हलते कोण असूया म्हणून कळाला अम्च हेड-मास्टर एक कम्मिटि ठिवले. हे काळाच कम्मिटीस्कच खर॑ काय म्हणून अण्खीन ते कम्मिटि हुडकत पडलाहे !
अम्च नंगनल्लूरांत॑ पोणावांटा घराच समोरीन "Beware of Dog" अस॑ लिव्हून ठिवलसाच पाट पाव्हूया. 3rd मैन-रोडांत राहणार एकले "Beware of God" अस॑ घराच समोर लिव्हून ठिवल्होते. डेल्हींत॑ मझ॑ बरोर ऑफीसांत॑ काम करत होतते मंगत राम केम्हाईं मला अस॑ सांगतील॑. "चन्द्रनजी, तुम्हाला कोणतरीन तुम्ही कस॑ आहेंत म्हणून विचारलतर॑ मी बरोरच आहें, ईश्वर की कृपा है, भगवान की दया है, अल्ला का फज़ल है, रब धा मेहर है, खुदा का शुक्र है, God's blessings are there, I am always fine अस॑ सांगांत॑". देवाच व॑र अग्गिदनालीं विश्वास अहेतेच. तरीन, कित्येकदन तज विषयीन काहीं कळना म्हणून सांगींगणे आहे. कां तस करतात की, कळत नाही. देवाच व॑र विश्वास नाही म्हणून सांगणार कित्येकदनपणीं "work is worship" अस॑ सांगणेंत उणे नाही. देव आहेत म्हणून ओपाच सारखेच ते. तेच मादरी पैसाच पूजा करणार पणीं आहेत॑. देवाला पूजा कराच सारखेच हे पणीं. तसच, उजंड नाव काढलते एक प्रसिद्ध सिनिमा नट (ॲक्टर) त्यांस देवाच व॑र विश्वास नाही म्हणून बडिवून सांगतात तरीन, देवाला संबंध झालते भरून सिनिमांत अभिनय करालकी, तसलते सिनिमा काढालकी थोडपणीं संकोच दाखिवत नाहीत॑.
दुसरे कसतरीन असूनदेत॑, अम्हाला देवभक्ती आहे म्हणाच अम्च एक थोर भाग्य म्हणूनच सांगांव॑ (सांगाम॑). हे विषयांत अम्हाला थोडपणीं संदेह नाही, पुनर्विचार पणीं नाही ! देवभक्ती म्हणाच एक थोर विषय. सद्याला मला काय सांगाच होत॑की त्यांत नंखर पणीं सांगट्लो नाही. पुढे वेळ मिळताना सांगतों.
देव
We, in India, call Him by several names. Call Him by any name, He is omnipresent, there is no doubt about it. We, the Hindus, worship Him in the form of idols, pictures and the like. There are people who deny the very existence of God and call themselves atheists. By repeatedly telling that there is no God, they keep talking and thinking about Him. In 1954 while I was studying in Second Form (7th Standard) my class Teacher Sri Muthukrishna Iyer told us one day, one person kept on telling ‘God is nowhere’ day in and day out. One day he came across a believer (in God) and our atheist friend told him, ‘God is nowhere’. The Believer said, ‘God is everywhere’ and when the atheist repeatedly chanted ‘God is no where’ he was asked to write it in on a piece of paper. Now the atheist asked, ‘you say God is everywhere. Show me where is God’. The Believer told him, ‘You yourself have written accepting the presence of God. Just put a line or give a space after ‘w’ and it reads ‘God is now here!’ The atheist got angry and went away. This was narrated by our teacher because on the wall just opposite to our school, one fine morning somebody had written, ‘pachchilam kuzhandai paalukku azhumbodhu paazhaana kallukku paal abishegam aen?’ The Headmaster was angry and with a view to tracing the student who had written this, a sort of committee was set up and as is usual these days also the committee is still finding the truth.
In Nanganallur most of the houses sport a board on the front gate. ‘Beware of Dog’. There was one gentleman on third main road who had put up a board ‘Be aware of God’. In Delhi my colleague Mangat Ram used to tell – Chandran ji, when somebody asks you, ‘How are you/?’ please reply, ‘I am fine, Ishwar ki Kripa hai, Bhagawan ki Daya hai, Allah ka fazal hai, Rub dha mehar hai, Khuda ka shukr hai, God’s blessings are there, I am always fine’. Everybody believes in the existence of God, why feign ignorance?’. Now there are people who say they do not believe in God and say ‘work is worship’. That is also a form of God only. Some people worship money, again it is God only. We have an excellent actor amongst us who maintains that he does not believe in God but keeps on producing and acting in films involving God.
We are very lucky and blessed to be born as we are, there is no second thought about it! A small trickle on the topic, much more to follow.
मुंग्या
मुंग्या नाहीत॑ ठिकाण भूलोकांतेच नाही म्हणून सांगूया. अग्गि ठामांतीं (ठावांतीं) पाव्हूया. चुम्मण-मुंग्या (चित्तेरुंबु), कट्टे-मुंग्या / काळ॑-मुंग्या (कट्टेरुंबु), तंबड॑-मुंग्या (नेरुप्पेरुंबु ; हेज चावणे जळाच कोळसा लागलतेस्क असेल॑), पंढ्र॑-मुंग्या (करैयान) अणी घाण वास बडिवाच ल्हान-मुंग्या, अस॑ विध-विध रीताच मुंग्या आहे. हेजीं विना, अण्खीन भरून विधाच पणीं आहे. गुळचीटाच तुकडाकी नाही, वेगळ॑ खायाच कायतरीनकी घरांत भोईंत पडलतर॑, समेच क्षणांत॑ तला मुंग्या येऊनजाईल॑. तसेच, कोण्त तरीन डब्बा बरोर झांकट्ल नाहीतर॑ तजांत भरून मुंग्या वेघून फार उपद्रव देईल.
अम्च॑ पल्लवपुरम गांवांत॑ चुम्मण॑-मुंग्याच तंटा फार होत॑. अम्च॑ घर अग्गिन चुण्णांतीन मातींतीन बांधलतेच. ते काळांत सिमेन्टकी कॉणक्रीटकी होत नाहीतरीन, तसलते घर अग्गीन शंभर वर्ष झालांपिरीपणीं थोडकपणीं हाळ होईनास्क राहील॑. पण, तसलते घरांत चुम्मण-मुंग्या (चित्तेरुंबु), ल्हान-ल्हान कीडा हे अग्गीन भिंतीच मध्य घूंसून घरांत कोठ पह्जेतरीन हिंडत असेल॑. अम्च शेदारल॑ एकले "सित्तेरुंबु सत्तुपोचु", म्हण्जे, "चुम्मण-मुंग्या मरून गेल॑" अस॑ पेन्सिलांत॑ त्यंच घरच॑ भिंतींत॑ इकड॑-तिकड॑ लिव्हून ठिवतील॑. मुंग्या अग्गीन मरूनगेल॑ म्हणून तज अर्थ. पण, काय केलतरीन मुंग्या मात्र जाईनाच-जाईना. पल्लवपुरमाच कट्टे-मुंग्या चावल॑तर॑ थोड वेळ उजंड दुखेल॑. ते पाह्यल॑तर॑ नंगनल्लूराच कट्टे-मुंग्याला चोखोट स्वभावच म्हणूया. कां म्हणजे, ते चावनाच चावना ! पण, तिकडल॑ तंबड॑-मुंग्या अणी घाण वास बडिवाच ल्हान-मुंग्या, हे दोनीं चावेल॑. खेडेंत अग्गीन झाडांत राहाच अण्खीन एक रीताच मुंग्या आहे. कट्टे-मुंग्याच तेवढ॑ थोर असाच हे, चावलतर॑ भयंकर होऊन दुखेल॑. हेला पणीं घाण वास आहे.
मुंग्याकडून अम्हाला भरून शिकामत॑ आहे. त्यंचेच समूह करींगून त्यंच मध्ये समाधानान राहींतील॑. अम्हीकी, ल्हान-ल्हान विषयाव॑र भांडींगेत॑ अणी स्वार्थ उद्देशांत॑ एकेकांव॑र आरोप सांगींगून असतों. "कॉळनी" करींगून मुग्या असत॑. ब्रिटीष लोक॑ दुसर॑ राज्यांत जाऊन "कॉळनी" करून इकडे-तिकडे नास केलत्येस्क॑ नोहो हे, पण त्यंच काम संपलांतरून वापस त्यंचेच ठिकाणी येऊन पावाच स्वभाव आहे मुग्याला. एकालेक सहाय करींगून समूहांत अन्योन्य होऊन राहाच पाह्ताना आश्चर्य वाटते. केम्हाईं एकामागे एक होऊन एकच पंक्तींत जाणे, खायाला काय मिळ्ळ॑तरीन मिळलते ठामांतच खायनास्क राहाच ठिकाणी घेऊन जावून दुसरेंच बरोर वांटींगून खाणे अस॑ मुंग्याच जीवनांत॑ एक करार-कंडिप अहे. "एरुंबुक्कु कल्लुम तेयुम" अस॑ एक म्हण तमिलांत आहे, म्हणजे, "मुग्या जायाच वाट म्हणजे, धोंडापणीन खचून जाईल" अस॑ अर्थ.
पल्लवपुरमांत॑ अम्च घराच भोंताले भोईंत॑ भरून मुंग्या राह्याच डोंबूर अणी वाल्मीक (वारूळ) होत॑. मी ल्हान असताना दिवसोडी पाष्टे एक मूठ तांदूळ तज व॑र घालत होतों. दहा निमिष थांबून पाह्यलतर॑ एक कणे पणीं असना. अर्ध घंटे थांबून पाह्यलतर॑ खाऊन उरलते पंढ्र पूड पडलसाच देसेल॑.
पंढ्र॑-मुंग्या ? सगळ्यांतीनपक्षा भयंकर नाश कराच मुग्या पंढ्र-मुंग्या म्हणून सांगूया. व॑रून पाह्यलतर॑ अम्हाला काहीं दिसनातरीन, थोड ओल॑ झालते भोईच व॑र लांकडाच चूरकी, पंडूकी, बींकी पडलसलतर॑ निमिषांत भोईंच आंतून येऊन अम्हाला दिसनास्क॑ पूरा खाऊन नाश करूनटाकेल॑. लांकडाच चूर उचलून पाह्यलतर॑ पोणावांटाहीं खाल्लसाच दिसेल॑ अणी समेच ते भोईंच आंत घूंसेल॑. आफ्रिकांत॑ एक ल्हान लेंकरूला पंढ्र-मुंग्या पूरा खाल्लतेपणीं ऐकलोंहें ! पंढ्र-मुंग्याला संपूर्ण होऊन मरिवणे म्हणजे ते एक होयनात॑ काम म्हणूनच सांगाम॑. औषध शिंपडून दोन-तीन दपा थोड नियंत्रण करूया. पण, काय केलतरीन तज उपद्रव स्थिर होऊन संपिवाला होईना. ग्रौंड-फ्ळोरांत॑ राहणार लोक॑ मध्य-मध्य दत्तन पाह्यींगनातर॑ फार उपद्रव होईल.
मुंग्या
Ants are everywhere. There is hardly any place on the earth where their presence is not felt. We know several varieties of ants. Siththerumbu (chumna mungya), Katterumbu (Katte mungya or kaala mungya), Nerupperumbu (red coloured ones which would bit immediately on touching making us feel like we have touched burning cinders), Karaiyaan (white ants), small smelly ants which would smell wherever it passes through and several other kinds. If some sweet or eatable item is spilt somewhere in the house, within minutes ants would be there. If a container is slightly open, ants would make their presence inside in huge numbers making our life miserable.
In our village Pallavapuram the small ants (siththerumbu) would create a lot of problem. Our houses had not seen cement or concrete, all built with mud and lime stone which withstood the houses for a good hundred years but there were ample scope for ants (and uncles like beetles and other insects as well) to make their way in to every part of the house. Our neighbour had written with pencil at several places on the walls ‘Siththerumbu saththup pochchu’ ‘chumna mungya marungela’ meaning they have been exterminated, but nay, they would not budge. The Katte Mungya in Pallavapuram would bite immediately causing a lot of pain for some time but the ones in Nanganallur are good natured, they do not bite at all, but the red ones and the small and the smaller (smelly) ones do bite. In villages there would be one more variety of ants on trees, red coloured ones, of the size of katte mungya, smelling very bad and would bite instantly causing excruciating pain.
We humans have a lot to learn from the ants. The ants form a group a Society and co-exist and live peacefully unlike we humans who always fight over trivial things, find fault with others, have selfish motives, etc., etc. The ants form colonies (unlike the British colonisers, these ants do not cause much harm and move about here and there but come back to their own terrain once their job done). The camaraderie they exhibit, the way they co-exist is something excellent. They move together in a line (erumboorak kallum theyum), they share the loot – they do not eat whatever they pick there itself, they take it to their place and share with others.
In Pallavapuram, there used to be several ant hills or holes near our house. I used to take a handful of rice every morning to such ant hills and holes and drop it around. After ten minutes the entire rice would have vanished. After about half-an-hour, the essence would have been eaten and useless white powder dumped over the ground !
What about white ants? By far the worst and dangerous variety of ants are white ants. The surface on the earth would hardly give any indication that white ants are there, but once a little bit of wetness is there on the surface and things like wooden pieces or fruits (or nuts) are there, within minutes white ants would surface from the below the earth and swarm but not visible to us. Once we remove the wooden piece, etc. we can see that the white ants have eaten most of it, and the ants will go down thru’ holes swiftly. They just cannot be exterminated. Chemicals can annihilate the white ants once, twice, thrice but they would continue to surface again and again and can cause a lot of damage to structures, particularly wooden ones, why overnight they have completely eaten a small baby in an African country! A wooden structure may outwardly look alright but the inside matter would have been eaten by the white ants without an indication outside! For those residing in the ground floor, it is essential to take measures to contain these white ants or else?
ऊंशी
कित्येकदन॑ हेला "ऊंसी" म्हणतात॑. बेष झोंपी जायाला पह्जते एक मुख्य साधन हे, रात्रीच वेळ तरीन. ऊंशी नाहीस्क॑ अंथरूण-पांघरूणाच व्यवस्था पूरा होईना. उंशीच उंच निजाच अंथरूणाच पक्षा थोडक॑ जास्ती असाम॑. हे एक मुख्य विषय आहे, कां म्हणजे, उंच अधीक होऊन गेलतर॑ माद (माज) सूळ की, स्पोंडिलैटिस की येऊया. तसेच, आंतल कापूस पणीन बरोरच असाम॑. सांवरी (शाल्मली) कापूसाच ऊंशी वापरलतर॑ डोस्के तज व॑र ठिवताना गळाला श्रम होईनास्क॑ अपाप बरोरल॑ रीतांत॑ राहील॑. फोमाच ऊंशी अणी अंथरूण (अण्थूण) वापरणे कित्ती उणे करतों की तेवढीन चोखोट॑. पण, हे काळांत॑ तेच की अग्गिदनीं वापराच॑.
अम्च आजी अग्गीन लांकडाच पाट (कट्टा) ऊंशीस्क॑ डोस्केच खाले ठींगून झोंपी जात होते. ते नाही तर॑, फाटक॑ लुगड॑ एक ल्हान ऊंशीस्क॑ गुंडाळून वापरत होते. केंस असणार लोक॑ डोस्केला तेल लावलतर॑ निजताना ऊंशींत॑ तेलाच डाग येईल. मात्र नहो, गळाच घाम पणीं लागून एक दोन दिवसांत॑ ऊंशी घाण बडिवेल॑. हे अग्गीन होयनस्क॑ असाम॑ म्हणजे, मध्य-मध्य गवसण बेष धुवाम॑. कित्येकदनास ऊंशीच वास असनातर॑ झोंप येईना ! रेल-वे ट्राकाच बाजू राहणांरांस ट्रेनाच शब्दाच पाळणा ऐकनातर॑ रात्री झोंप येईना की, तस॑. दिवस पूरा आंगाला काईं श्रम देनास्क॑ असणारांस झोंपाच विषय काढताना हे अग्गीन पाह्मते अस्त॑. पण, आंगाला चोखोट व्यायाम, बरोरल॑ वेळाच जेवण॑, हे अग्गीन असनारांस कंडिप होऊन रात्री बेष झोंप येईल॑.
ऊंशी
This is an item which is very much essential for us to get good sleep, at least during the night. This is also an important item in our bed without which the bedding is not complete. Now, it is important that we make a pillow which is just a little higher than the bed on which our body rests. It should not be very high as otherwise there is every possibility of our ending up with spondlitis and backbone problem. Then the cotton inside the pillow should preferably be silk cotton so that when our head rests on the pillow it should allow adjustment of the head automatically without straining our neck. To the extent possible foam pillow and mattress must be avoided, but then foam is ruling the roost now.
Our grand mothers used to use a wooden plank (usaa kallay tivingaacha katta (or paata) to rest their head. Sometimes they would use a torn saree also for the purpose folding it like a mini-pillow. On account of our applying oil to our hair (if there is any) on our head during the head added with the sweating during the day once we rest our head and the nape on the pillow, the pillow is bound to get smelly over a couple of days besides the stain. This will be more common to baldies like rr. Hence pillow cover must be washed on a regular basis so that the smell and the stain on the cover do not pass on to the pillow. This will be a repeat exercise. For some people the smell is essential to get sound sleep (like people residing near railway tracks cannot sleep in a peaceful area, as the noise of the movement of the trains would be like lullaby for them), rr being no exception. But then, sound sleep is not everybody’s cup of tea! If a person is active during the day, sticks to timely food habits, sound sleep is assured during the night.
मोल
काहीतरीन एक स्वाधीन कराम॑ म्हणजे पैसा देलतरेच मिळेल॑. एक वस्तू, वाचणे-लिव्हणे, ओखद॑, नाही वेगळ॑ काय पह्जेतरीन असून दे, सगळ्यालीं तज-तज मोल आहे. हे काळांत॑ एलक्श्नांत जिंताला पैसे देऊन ओट घ्यालापणीं लोक॑ आहेत॑. सामान कराला कित्ती खर्च झाल॑, नंतर॑ ते व्यापाराल आणिवाला कित्ती खर्च करामते पडले, अस॑ अस॑ एक-एक साधनाच मोलीं अनेक विषयाला संबंध होऊन अस्त॑. विद्याभ्यासाच खर्च काढींगा कां. साळे बांधाच खर्च, नंतर॑, पंतोजी यांस॑ द्याच धर्मा, तसेच साळे चालिवाला पह्जेते खर्च, हे अग्गीन इषोबांत॑ घेट्लतरेच, कित्ती फीस वसूल कराम॑, हे निश्चय कराला होईल॑. तसेच, आरोग्य बरोर ठींगाला म्हणजेनीं, तजेच खर्च आहे. हॅस्पिटल अथवा क्ळिनिक इकडून मिळाच सौकर्यांच मोल॑, ओखदाच मोल॑, डोक्टर नर्स अणी इतरसेवा करणारांस देमते खर्च हे आगीन तजांत येत॑. हे आग्गीन सोडून अण्खीन एक विधाच खर्च आहे. बिल्लांत हे असना. पण, ग्राकींकडून अवसराजोक्त॑ पैसे उप्पडाच उपद्रव सर्व-साधारण झालाहे.
मोल अधीक होयाला अण्खीन एक कारण आहे. भरूनदनाच हाती पैसे भरून आहे, हेच. जुन॑ काळांत॑, म्हणजे, एकोणीशे-चाळीसाच वेळी वीतिविडंगनांत॑ शंभर चोखोट नारळीच मोल नुस्त दहा रुपे होत॑. तेईं दहा नारळ॑ कोसुरु मिळिवून ! अत्ता की, दहा रुपेला एक नारळ॑ पणीन मिळना अणी एक नारळाला अठ्रा रुपे द्याला पणीं लोक॑ तय्यार आहेत॑. लोकांकडे पैसे जास्ती झालाहे. अम्ही पल्लवपुरमांत॑ अमच॑ नारळ॑ कोणाळीन विकत न्होतों, पण पिळून तेल काढून सोयरीक लोकांस अग्गीन उगे वांटत होतों ! ते काळाच बरोर पाह्ताना नारळाच उत्पादन अत्ता उणे काईं झाल नाही. तम्हाईं अत्ताईं उत्पादन एक सार्खच आहे, पण, मोल पूर्त फार अधीक झालाहे, एवढेच. पैसाच खर॑ मोल उजंड उणे झालाहे.
मी साळेंत वाचताना S.S.L.C पर्यंतीन मोत्तम शंभर रुपेपणीं फीस म्हणून देलसना. अत्ता काय, बोलाल होईना. एकोणीशे-पन्नास कालावधिंत॑ मी टैफोय्ड येऊन निजलसताना, मी वांचून असेन का नाही का म्हणून मझ॑ सोयरीक लोकांस वाटल॑. ते वेळी एक डॉक्टर सुंदरम येऊन मला वांचिवले, नाहीतर॑ मझ॑ खाणी तद्दी वारलसेल॑. अणी ते काम केलत्येला एक पैसेपणीं विचारल॑नाही. तेनी एकच सांगट्ले "राजा, अंद वैक्कप्पोरै वीट्टुक्कु अनुप्पि वै डा" ("राजा, ते घासाच ढीगारा घराला पाठीवसुड॑ रे"). हे पाह्ताना अत्तच॑ स्थिती की ? अग्गि सामानाचीं मोल नियंत्रण नाहीस्क॑ वाढलत्येला वेगळ॑ कोणालीन सांगून प्रयोजन नाही, अम्हीच तला कारण॑. विचाराच मोल द्याला अम्ही तय्यार आहों. कित्येकदपा वेगळ॑ वाट नाही म्हणूनपणीं असूया !
मोल
We pay a price for acquiring things, be it a material or education, medical treatment, why some people pay for getting votes as well, as the trend is today. The price is determined by various factors e.g. the cost of efforts put in bringing out the material to the market for sale. As far as education is concerned, it is supposed to be based on calculating the expenditure already incurred like infra structure facilities to provide education and the expenditure to be incurred like paying to the teaching staff and related expenses. Insofar as the medical treatment is concerned the cost is calculated taking into account the facilities provided like Hospital, clinic, etc. and payment to the Doctors and supporting staff, medicine, etc. In all these cases there are hidden costs also which need not necessarily be included and passed on to the customer but this has come to stay and customers are fleeced using unethical means by the perpetrators.
There is one more aspect of escalation in costs i.e. availability of excess money flow. Way back in the forties, in Veethividangan 100 good quality coconuts would be sold for Rs.10/- with ten additional (kosuru) coconuts and now we cannot get even one coconut for Rs.10/-. In Pallavapuram of course we would not sell coconuts but extract oil and distribute to all relatives. Now people are ready to buy one coconut paying even Rs.18/- or so just because money flow is there. In the forties coconuts were available aplenty and even now they are there but the cost has gone up steeply. The intrinsic value of money has touched its lowest ebb.
I might not have paid School fees of Rs.100/- up to my S.S.L.C. but now? When I was down with Typhoid in the fifties and my relatives had given up hope of my survival, there was a Doctor by name Dr. Sundaram who brought me back to life (to bore you all) and his all inclusive fees was just one haystack, ‘Raja, Andha Vaikkapporai veettuku anuppi vaida’. And now? We have to blame ourselves also for the steep escalation in the price of everything because we are ready to pay the demanded price, may in some cases there is no other alternative!
तारीख
साधारणहोऊन इंग्ळीष कॅलंडरेच अम्ही पाह्णे. तरीन, तमिल-नाडांत राहणार अम्च लोक॑ वराड, नाहीतर॑ वेगळ॑ कोण्तीन चोक्कोट कार्याला तारीख हुडकताना तमिल पंचांग पाह्णेपणीं आहे. उजलादिवस, वराडाच दिवस, असलते मुख्य दिवस अग्गीन पोणावांटा लोकांसीं विसरनास्क॑ मनांतेच राहील॑. मलीं तारीखालीं मध्यल॑ संबंध फार जुने, म्हणजे, सुमार एकोणशे-पन्नास पसून आरंभ झाल॑ म्हणून ठींगा का. हेजीं माग॑ झालते अग्गीन (प्रत्येक होऊन, अम्च कुटुंबांत झालते कित्येक वराडांविषीन) कद्दी-कद्दी झाल॑, कोण्त-कोण्त महिनांत झाल॑, कोण्त वेळांत झाल॑, असलते काईं मला बरोर सये नाही. नोवंबर पांच 1952, हे दिवसी मझ॑ वडील बहिणीच (अक्काच) वराड सिक्किलांत॑ झाल॑. ते वेळी मझ॑ वय॑ दहा वर्षपणीं झाल्होत नाही अणी वराडांत काय-काय झाल॑ हे अग्गीन मला बरोर सये नाही. अम्च घरच॑, म्हणजे, नवरीच घरच॑ लोकांस॑ एक घर, नवराच घरच॑ लोकांस॑ एक घर, सोयरीक अणी कळ्ळते लोकांस एक घर, अस॑ तीन थोर थोर घरांत अग्गिदनीं उत्तरल्होतों. मी एक रडकोर (रडखोर) पोर होतों. मझ॑ अम्माला मझ॑ रडकपणामळे उपद्रव देलों विना वेगळ॑ कोण्त विधांतीन सहाय केलों नाही. जानवासाच मिरविणकी सिक्किल सुब्र्हमण्य स्वामी (सिंगारवेलन) देऊळाला जाऊन पावजोरी मझ॑ रडगाणेपणीं वाजवंत्रीच बरोर होत होत॑ ! तेईं, लटक॑ डोस्के सूळाच रडगाणे !
जून सहा, फेब्रुअरि नौ, नोवंबर सव्वीस, जून आठ, जून अठ्रा, अक्टोबर एकतीस, अगंस्त तीन, अस॑-अस॑ वेगळ॑-वेगळ॑ वर्षाचीं दशकाचीं तारीख अण्खीन आहे. जून सहा 1974 हे तारीख मला विसराला होईना. मझ॑ धक्टी बहिणी शशीकलाचीं (अत्ता वांचून नाही तिन॑) तंजावूर श्री वेंकटेशनाचीं वराड तद्दी झाल॑. पहिलंदपा मी एक वराडांत॑ भरून काम केलते तद्दीच॑. मायवरम महाधान बीदींतल॑ "अंबा बाई चारिटीस" कल्याण मंटपांत॑ ते वराड झाल॑. वराडाला पह्जेते सामग्री अग्गीन काढींगून, काम कराला पह्जेते लोकांसीं बलाईंगून पल्लवपुरमांतून अम्ही पुढेच, म्हणजे, जून चारलाच मायवरमाला निघलों. आवश्याजोक्त॑ तांदूळ, विध-विधाच दाळ, तेल, अम्च जमीनाच भाजीपाला, वराडाच घरच॑ लोकांच पेटी हे अग्गीन एक लॉरींत वेघिवून दुपारा एक चोखोट शकुनाच वेळ पाह्यींगून निघलों. तिरुवारूर पावाच पुढेच वाटेंत॑ र्रिचिवाच पाऊस आरंभ झाल॑. देवाच दया, लॉरीच व॑र टारपाळीन घाट्ल होत-ते-करतां सामान काईं जास्ती भिजू हाळ झाल नाही. पण, पाऊसांत॑ मी बेष भिजलों. संपाकी लोके पुढेच कल्याणमंटपांत॑ पावल्होते अणी सामग्री अग्गीन उत्तरिवून दत्तन करींगट्ले. श्रीरंगमच॑ श्री नागराज, हेनीच मुख्य संपाकी. संपाकाच पूरा जवाबदारीईं नौशे रुपेला ओपींगट्ल्होते. लॉरींतून सामान उत्तरिवलेकी-नाही, अण्खीन काय-काय घेम॑, हेज एक पट्टी त्यनी लिव्हून देले. आवश्याजोक्त॑ दंड मनुष होत-ते-करतां जास्ती कष्ट वाटल॑ नाही.
चार तारीखला रात्रीच वेळ नवरीच घरचे आले अणी पांचला अरुणोदी नवराच पार्टी येऊन उत्तरले. ते काळांत॑ "कॉण्ट्राक्ट सिस्टम" होत नाही म्हणून सामान घ्यालीं वराडाला संबंध झालते सग्ळ॑ काम करालीं अम्हीच वेळावेळी पळा-पळी करलों. तरीन, मला एक अबद्ध॑ झाल॑. डेल्हींतून तला म्हणून मी आणलते पांच किलो "रथ वसस्पती" फेणी कराला लायक असना म्हणून नागराज सांगिट्ले. तज बद्दिल "डाल्डा" (डब्बाच व॑र नारळीच झाडाच चिन्ह घाट्लते) वनस्पती आणलतरेच काम हीईल, नाहीतर॑ फेणीच विषय विसरून जांत अस॑ सांगट्ले ! वेगळ॑ गेत नाही म्हणून समेच जाऊन "डाल्डा" घेईंगून आणलों.
वराड प्रमाद होऊन झाल॑. पुढे सांगिट्लतेस्क॑ हे वराडांतच मी पहिलंदपा एवढ॑ पळा-पळी केलते. वयेंत मी वीस वर्षाच पक्षा थोडक॑ जास्ती होतोंतरीन, तज जोक्तल॑ जवाबदारी मला अण्खीन आल्होत॑ नाही. एक चोखोट "प्रोफषनल फोटोग्राफर" एर्पाड कराला विसरून गेलों. मझकडे होतते "अग्फा गेवर्ट" कॅमरांत पूरा वराड समाळीव्या (सांभाळीव्या) म्हणींगट्लों. हे एक थोर चूक झाल॑. काढलते एक फोटोपणीं बरोर आल नाही. जवळेच पट्टमंगलम बीदींत, कलियकुडि होटलाच समोर राहत होतते "फोटो रामक्रिष्णा" यांस॑ एर्पाड केल असूया होत॑. पण, काय करणे, होऊन गेलते गेल॑. झालते वराडाच एक फोटोतरीन पाव्हून अठींगाला होयनास्क॑ केलतेला आज पतोरी मझ॑ मेह्वणा मला क्षमा कराला तय्यार नाही !
श्री. एन. पांडुरंगन लिव्हलते अग्र-लेख
आर आरजी तुम्ही भाग्यवंत अहो. तुम्च कुटुंबांतल॑ मुख्य-मुख्य तारीख अग्गीन बेष सयेंत ठींगट्लाहेंत॑. ते पाह्ताना मझ॑ गेत परिताप म्हणून सांगाम॑. "उजा (उद्या) कोठतरीन जातांत का" अस॑ दिडीरशी एक दिवस बाईल मला विचारेल॑.
मी कां सोडून देम॑. "कां विचारतीस॑ ? मला काय-कायकी एक हदार काम असेल॑, तुला कां सांगाम॑ ? कळून काय होम॑ ? तुला काय पह्जे म्हणून सांगे. जास्ती बोलूको (बोल नको)".
हे ऐकून तिन॑ सांगेल॑, "अय्यो, असलते दल्ला आलाहेंतकी. उद्या काय कळेल का ? "
"मला काय कळेल॑. काय म्हणून तूच सांग॑ ".
"हे पणीं कळना का. उद्या पांच आहे. अय्यो, तेवढीन तुम्हाला सये करीवाम का ? पांच डिसंबर म्हणजे काय ?"
" oh ! वराडच दिवस का. आत्ताच सये आलते " !
मझ॑ लेंकरांचीन बाईलीचीं उजलादिवस अग्गीन अठींगाच असेच म्हणून सांगा करतां हे अग्गीन सांगट्लों, एवढेच. चोक्कोट काळ, अग्गि उजलादिवसीं जूलै महिनांत याच करतां सयेंत ठींगणे सुलूभ झाल॑. काल॑ मझ॑ वडील लोंकाच उजलादिवस होत॑. मझ॑ बाईल काल-नाही-परमा मला हे सये करिवली. उद्या-नाही-परमा तिज उजलादिवस॑. अस॑ सये करीवून पणीं मी विसरून जाईन॑. डोस्केला फटारशी एक थाप (कोट्टु) मिळेल की काय की ! सत्राला मझ॑ दुसरे लोंकाच उजलादिवस॑. पण, अण्खीन एक थाप मिळाजोरि मला ते सये असनाच असना. मझ॑ उजलादिवस तरीन मला सये असेलका म्हणून विचारतांत का, सांगतों. मला पूर्त सोडून वेगळ॑ अग्गिदनांसीन ते सये असेल॑ !
तारीख
Normally we go by the dates of English Calendar. Of course in Tamil Nadu we tend to cite the date by Tamil Calendar as well in case of marriages, etc. Most of us remember important dates in our life e.g. birthdays, wedding days, etc. My date with dates dates back to the early fifties as prior to that I did not have much knowledge about time, date, month, etc. I am referring to the dates on which some marriages were held in our family circle. 5th November 1952 is the earliest date I remember but at that time I was below ten and I do not have much memories except that the marriage (of my elder sister) was held in Sikkil where three palatial buildings were occupied by us - bride’s party, bridegroom’s party and common relatives and friends. I was a cry baby and I contributed nothing but troubling my mother, weeping, weeping and weeping so much so that during the Jaanavasam when the procession went to Sikkil Subramania Swamy (Singaravelan) temple, my crying feigning headache was an accompaniment along with the band.
Then there are dates – 6th June, 9th February, 26th November, 8th June, 18th June, 31st October, 3rd August and so on of different years and decades. It was the wedding on 6th June 1974 which I vividly remember in which I took active part for the first time. That was the occasion of the marriage of my younger sister Sasikala (RIP) with Sri Venkatesan of Thanjavur. It was celebrated in Mahadhana Street of Mayavaram – Ambababai Charities marriage hall. We, the advance party of men and material, set out from the village Pallavapuram on 4th June. Rice, Pulses, Oil, Vegetables, etc. from our farms and other baggages of the wedding party were loaded on a Lorry and at an auspicious time in the after noon we started. Even as we were nearing Tiruvarur torrential rain came down on us, luckily we had a Tarpaulin which covered the top of lorry so much so that not much damage was caused to the material but I was totally drenched. The cook party headed by Sri Nagaraj of Srirangam (total fee package of Rs.900/- for the marriage) had already arrived and took charge of the material and listed out the items required to be procured. Manpower was available for all needs.
On 4th night the bride’s party arrived and on 5th early morning the bridegroom’s party also arrived. Since contract system was yet to arrive on the scene, we ourselves had to run here and there for procuring this and that thing every now and then. My first setback was the head cook rejecting the 5 Kg. Rath Vanaspathi we had brought from Delhi for Pheni and instead Dalda (coconut tree branded dabba) was to be procured (otherwise no Pheni, we were told) and so on so forth.
The marriage went off very well. It was in this marriage that I did most of the running throughout for the first time and this I continued for some time. Even though I was twenty plus I was not so mature, I missed arranging for a professional photographer for covering the marriage, I depended on the Agfa Gaevert camera I had and thought it was sufficient to cover the wedding but it flopped as the results showed after the wedding so much so that not a single photograph was available. I could have sought the services of the famous ‘Photo Ramakrishna’ who was residing very near on Pattamangalam Street opposite to Kaliyakudi Hotel but I missed out and my brother-in-law has not excused me to this date! No photographic memories of this wedding, very sad indeed! It is two years since I wished on the occasion of this wedding anniversary!
Addenda from Shri. N. Pandurengan.
RR ji you are blessed that you remember all the dates of important occasions of your family. You have to pity me. My wife would ask me one day are you going out tomorrow. My ego would come and I would tell her why do you ask? I might be having thousand appointments why should I tell you. You tell me what do you want , that's all. The reply would be 'ayyo asaltha dhalla aalyinthki. Udhye kaaye kalalka? ' I would say what is tomorrow? She would again ask what is the date tomorrow? 'Why 5th'. 'Ayyo everything I have to remind you. What was 5th Dec.?' At that time my mind would recall the date and say slowly oh! wedding day. This is how I remember the dates of birth of my children as well as my wife. Luckily the birthday of my wife and children fall in July. In one month all the 'important' dates would be over. Yesterday was the birth day of my elder son. Day before yesterday my wife reminded me of the same. Day after tomorrow my wife's birth day. I may forget tomorrow as well as day after tomorrow also. I may get a 'knock' probably day after tomorrow. On 17th my second son's birth day. I would be totally oblivion of the same till I get another knock. Then you may wonder what about my birthday? Except me everybody remembers.