Holiday in Bali
बाली विनोदयात्रा
Dakshini Marathi Khajana
दक्षिणी मराठी खजाना
Musings X
A series of 10 musings by Rajaram Ramachandran (the first in English and the rest in Roman DM) laced with his inimitable flavour. Transcription into Dakshini Marathi and voice-clip by Ananda Rao Vasishta.
# X
ध्यान करणे
अम्ही ध्यान कराला बसलतर॑ वेगळ॑ चिंता/चिंतना नाहीत ध्यान करांव॑. अस॑ ध्यान कराला होईलका ? होईना म्हणूनच मी सांगेन॑. अमचस्क॑ साधारण मनुष्यांस अग्गीन निश्चिंता ध्यान कराला होईना. अम्ही ध्यान करतों म्हणून अर्ध, पोणा, एक घंटे बसलतरीन, अम्चान॑ वेगळ॑ काहीं सोच विचार नाहीत ध्यान कराला होईना. अम्ही डोळे झांकींगून बसलासना. मनांत मागे एक चिंतन पळत असेल॑ - साडेसात घंटेला वैद्याला पाह्याला येतों म्हणून सांगील॑होयें, लोक्कुर उठून जांव॑ ; उद्या लोंकाच शाळेला जांव॑, तेनी काय म्हणतातकी, देवा नंखर॑ दया करे ; सायंकाळी जाऊन पीठ दळींगून येंव॑, देवा तेथ॑ धाट असताने ; दहा तारीख रात्री निघून बंगळूरला जांव॑, घराला दोन दिवस राखणाला कोणाला घालणे, इत्यादी.
एक उपाय आहे, नंखर॑ निश्चिंत असूया. योगांत त्राटक नीती म्हणून सांगतील॑. भोंईवर॑ पद्मासन घालींगून बसांव॑. थाटून बसांव॑. भिंतींत॑ टेंकून बसताने. समोर (सोमोर) नंखर॑ दूर असाच भिंतींत॑ अम्ही बसलास्क॑ असतेम्हा अमच॑ डोळेच उंचाला एक टिकला ठिवांव॑. देवाच पेट काहीं ठिवताने, नुस्त टिकला पूर्त असांव॑. अम्ही पद्मासनांत बसलास्क॑ दोन डोळेवाटे, डोळे बडिवनात॑ ते टिकला पाह्त असांव॑. डोळे बडिवताने, बुब्बुळा हलताने. केवढ॑ उशीर होईलकी, तेवढ॑ उशीर असांव॑. नंखर॑ श्रमच॑. दहा निमिष, पंध्रा निमिष, अर्ध घंटे, पोणा घंटे, एक घंटे, दिवसा दिवसा भरून समय अम्हाला अस॑ बसाला होईल. डोळेंत्सून नंखर॑ पाणी अवश्य येईल॑. ते वेळांत अम्च॑ मनांत काहीं चिंता/चिंतनाच॑ असना. टिकला नाहीत॑ पेट कायतरीन अडिकिवतों म्हणजे, नरसिम्ह देव म्हणजे शोदश हस्तक, नंख कस॑ आहे, उद्या नखस्तुती अवश्य वाचांव॑ म्हणून वाटेल॑. गणेश म्हणजे, त्यांच हातांत॑ मोदक आहेका, मोदक खाऊन केवढ॑ दिवस झाल॑, वाहन॑ चुचुंद्री आहेका, इत्यादी चिंतना असेल॑. त्याकरतां टिकला पूर्त पुरे. अस॑ नित्यपडी करत असलतर॑ अम्हाला निश्चिंता ध्यान कराच सौभाग्य मिळेल॑. RR जवळ-जवळ एक घंटे त्राटक कराच दंडक होत॑.
कित्येकदनाला पद्मासन घालींगून बसाला होईना. तेनी साधारण पाल्खीमांडी घालींगून बसूया. कित्येकदनाला भोंईव॑र बसाला होईना. गुढिगा सूळ, तेनी उंच पलंग, कुर्सीव॑र बसूया. त्यजोक्त॑ भिंतीव॑र टिकला अमच॑ डोळे समोरल॑ उंचांत असांव॑. तुम्चांत भरूनदन॑ त्राटक करतील॑. करनाते, करून पावा, मनाला केवढ॑ शांती मिळेत॑ म्हणून कळेल॑. हे नीतीला त्राटक म्हणूनच नाव म्हणींगतों. नावांत काय आहे अहो, अम्च॑ काम झालतर॑ बरोर. काय म्हणतांत॑ ? मन्न॑ मनाच माकडाला धरून ठिवाला हेईन एक उपाय.
Dhyaan karna - Meditation
Ami dhyaana karaala basalthara veghala chintha/chinthana nahitha dhyaan karaanva. Asa dhyaan karaala hoilka? Hoina manunacha mee saangana. Amchaska saadhaarana manushyaansa aggi nischinthaa dhyaan karaala hoina. Ami dhyaana karthon manun ardha, ponaa, aek ghante basalthiri amchaana veghla kaayin soch vichhar naahitha dhyaan karaala hoina. Ami dhole jaankingun baslaasana. Manaantha maaga aeka chinthan palatha asala - saade saath ghantela vaidhyaala paayaala yethon manun saangitloyen, loukara utun jaanvan; udhyaa lonkaacha shaalaa jaavan, theni kaaye manthaathki, dhevaa nankara dhaya kare; shankaali jaavun peet dhalingun yaanvan, dhevaa theththa dhaate asthane; daha thaarika raathri nigun Bengalooraala jaanvan, gharaala dhone dhivasa raakhanaala konaala gaalna, ithyaadhi.
Aeka upaaya ahe, nankara nischinth asuya. Yogaantha thraatak neethi manun saangthila. Boyeevora padmaasan gaalingun basaanvan, thaatun basaanvan, bintheentha tenkingun basthaane. Somora nankara dhoora asaacha bintheentha ami baslaaska asthemma amcha dholecha oonchaala aeka tikla tivaanvan, dhevaacha pata kaamaane, kaayin livthaane, nustha tikla poortha asaanvan. Ami Padmaasanaantha baslaaska dhone dholevaate, dhole badivnaatha thae tikla paatha asaanvan. Dhole badivthaane, bibba halthane. Kevda useera hoilki thevda useera asaanvan. Nankara sramacha. Daha nimisha, pandhrah nimisha, ardha ghante, pona ghante, aeka ghante, dhivasaa dhivasa barun samay amaala asa basaala hoila. Dholenthasun nankara paani avasya yeyila. Thae velaantha amcha manaantha kaayin chinthaa/chinthanaacha asna. Tikla naahitha pata kaaythri adikivtho manje, Narasimha Dheva manje - shodasa hasthaka, nanka kasa ahe, udhya nakha sthuthi avasya vaachaanva manu vaatala; Ganesh manje, thyaancha haathaantha modhaka aheka, modhaka kaavun kevda dhivasa jaala, vaahana chuchundhri aheka, ithyaadhi chinthana asala; thyaakarthaan tikla poortha puray. Asa nithyepadi karatha asalthara amaala nischintha dhyaan karaacha soubhaagya milala. RR javvala javvala aeka ghante thraatak karaacha dhandaka hotha.
Kiththeka dhanaala Padmaasan gaalingun basaala hoina, theni saadhaarana paalkamaandi gaalingun basuya. Kiththek dhanaala boyeevora basaala hoina, gudga soola, theni ooncha palaga, kursi vora basuya, thyajoktha binthivora tikla amcha dhole somorla unchaantha asaanvan. Tumchaantha barun dhane thraatak karthila. Karnaathane karun paava, manaala kevda shaanthi miltha manun kalala. Yeh neethila thraatak manunacha naanva maningthon, naavaantha kaye ahe vo, amcha kaam jaalthara baro. Kaaye manthaantha? Manna manaacha maakadala dharun tivaala yeyin aeka upaaya.