top of page

back

शब्दालंकार - 8
 
Taking cue from some head-words in the “Figures of Speech” section of the DM Dictionary, Shri. Rajaram Ramachandran regales us with his     शब्दालंकार,    a series of 17 writings.  
home-button.png

उचलून घालणे 


उचलून घालणे fig to be shocked by sudden nasty surprise. एकदम भेहीं आश्चर्यहीं होणे. uis उदंड दिवसा पसून आंगाला बर॑ होत नाही म्हणून मला कळ्ल॑ होत तरीन तज रोडे झालते आंग पाव्हून मला उचलून घाट्ल॑. तो एवढ॑ मोस॑ झालाहे म्हणून मला विश्वास करालच झाल नाही.

​

21 मे 1996 रात्री आरार सकुटुंब नीलगिरी एक्सप्रस रैलांत कोयंबतूर जात होता. त्यांच बरोर आरारच सासू सासरा, एक मेवणा, मावुशी, काकायीन होते. हिंस असाच पेटि नहो, साधारण तिसर॑ श्रेणीच पेटिकरतां धडधड शब्द येत होत॑. उदंड वेगांत बंडी जायाचमळे उचलून उचलून घालत होत॑. असलतरीन नंखर झोंप येऊनगेल॑. 

​

अरुणोदि तीन घंटे असेल, आरारच मेवणा आरारला उठिवले. अम्ही अत्ता कोठ आहों कळ्ळका म्हणले. ईरोड आलासांव॑ की म्हणट्ला आरार. अत्ता बंडी जोळारपेट्टैंतेच उदंड उशीरांत्सून ओठाकलाहे म्हणट्ले. कां, काय झाल॑ म्हणून विचारला आरार. राजीव गांधीला कोणकी मारूनटाकलेम्हणे, तेयीन तमिलनाडूंत श्रीपेरुंबदूरांतम्हणे म्हणट्ले. आरारला उचलून घाट्ल॑. त्याकरतां बंडी ओठाकिवलते. बंडी पुढे जाईलकी नाहीकी म्हणूनयीन कळत नाही म्हणट्ले.

​

नंखर वेळा नंतर रैल अधिकारी येऊन तेवढ॑ खिड्कीयीन झांकूनटाका, कोणीन उघडनाका, बंडी पुढे जाईल, वाटेंत कोणतरीन धोंडा भिरकावतील॑, कवाड खिड्की उघडलतर तुम्हालाच कष्ट, मार लागल, कोणीतरीन नोक्कोत लोके बंडींत घूंसूनगेले म्हणजे उदंड श्रम होऊनजाईल म्हणट्ले. कसकी बंडी निघून तेथ॑ तेथ॑ ओठाकून कोयंबतूर जाऊन पावूनगेल॑. तेथ॑ काय म्हणतांत॑, भाडेच बंडी काहीन नहोत॑. कस घराला जाणे ? वये झालते चारदने, बायका वेगळ॑. मेवणाला कळ्ळते दोघ पोरे दोनचक्राच बंडी आणून एकएकलांस घराला बलाईंगून गेले. एक घोडाबंडीवाला* आला. सामान वेघींगून, वये झालतेनाला बलाईंगून गेला. कसकी अस्कीन घराला येऊन पावूनगेले. मागून (मावून) दोन तीन दिवस नंखर श्रमच होत॑. गृहप्रवेश, मुंज, सोडूनद्याला नाही. भाडेच बंडी नातीतेकरतां चालणे अधीक होत॑.

​

*घोडाबंडी म्हणट्लांपिरी आरारला एक सये आल॑. तमिलनाडूच मुख्यमंत्री MG रामचंद्रन गेलतेम्हा असेच होल॑ (झाल॑). दुकानबाजार अस्कीन झांकूनटाकले, बंडी अस्कीन बाह्येर काढाला नाही. लोक उदंड श्रम भोगूनगेले. येवढ॑ कां, कोणीतरीन गेलतरीन, त्यांच दहन करणे, शेवट्ल॑ काम करालापणीं मनुष मिळ्ळ॑नाहीत॑.

 

आरारच चेन्नै कार्यालयाच थोर अधिकारी, श्री मिट्टेमारि रामराव चौडप्पा (चौडेश्वरा) नागराजन सकुटुंब - तेनी, त्यंच बाईल, लोंक, लेंक एक वारा करतां ऊटी गेल होते. पर्तून चेन्नैला येयाच दिवसेच MGR परलोक गेलते. कस घराला येतातकी म्हणून आरार म्हणींगत होता. दुसर॑ दिवस तेनी सांगिट्ले, "आरार, भाडेच बंडी अस्कीन नाहीत॑ उदंड सौकर्य झाल॑, सेन्ट्रल-स्टेशनांत्सून बाह्येर आलों, बंडी काहीं नहोत॑. एक घोडाबंडीवाला आला, मी बलाईंगून जातों, शंभर रुपे द्यांत म्हणट्ला, वेघूनगेलों. लेंकरांना घोडाबंडींत जांवून दंडक नहोत॑. फार संतोषविणी होत॑" म्हणट्ले. आरारला उचलून घाट्ल॑. सेन्ट्रल-स्टेशनाच समोर (सोमोर) सरकाराच थोर वैद्यशाला आहे. घोडाबंडी, नव मोटरकार अस्कीन ओठाकलसल. वैद्यशालांत गेलतनांच मृतशरीर (मढ॑) काढींगून जायाकरतानाच असलते बंडी अस्कीन लोक उपयोग करतील. अण्खी, मृतशरीर माइंगाला (माहींगाला) कोणीन नहोते (अनाथ) म्हणजेयीन घोडाबंडीवालेच काढींगून जतील. बंडी विसलतात की कायकी, कोणाला कळल ! आरार काहीं सांगिट्ला नाही. पाप, त्यंच संतोष कां उणे करांव॑ !

​

आनंदराव वसिष्टाच प्रतिक्रीया :
"उचलून घाट्ल॑", हे गोष्टाला चोखट उदाहरण देऊन लिव्हलांत. इकडे, बंगळूरांतपणीन अस॑ आहे. हातांत ढकळींगून जायाच बंडींत विकाच मीठ घेताने म्हणतील. मढ॑ थोड दिवस दत्तन ठिवाला उपयोग कराच मीठ म्हण॑ ते. हे विषय कळनास्क मी एक दिवस ते घेट्लों. देवाच दया, मझ॑ बहिणीच सासरा तेच वेळ अम्च॑ घराला आले, अणी विषय सांगिट्ले. चुकींगिट्लों. 

​

आराराच बदिल :
मीठ मात्र नाही व्हो, हिंस-गड्डा (ice) आहे, प्हावा, ते पणीन तसेच. ऊंसाच रस बीदींत काढून देतात प्हावा, ते पणीन पीताने. हिंस-गड्डे विना, ते ऊंस ठिवाच ठिकाण, ते विसलाच लक्षण प्हायलतर ते प्यांव॑ (पीयांव॑) म्हणून कोणालीन वाटना. नंखर वर्षा पुढे चेन्नाइंत खडे-मीठ एक थोर गोणीच पिशवींत ठिवून दुकानाच बाह्येर ठिवलासतील. दुकान झांकतानायीन ते बाह्येरच असेल (तेम्हा मीठ उदंड सवंग). बीदींत जायाच कुत्र अस्कीन ते पिशवीकडे येऊन पांय उचलून सूसू करूनटाकून जाईल. एक करल॑ म्हणजे, मागे येयाच कुत्र अस्कीन वास प्हाऊन त्यज वोरच करूनटाकून जाईल. 


01-06-2018

​

​

(Re-written in DM script by ARV)

previous

उचलून घालणे 


उचलून घालणे fig to be shocked by sudden nasty surprise. एकदम भेहीं आश्चर्यहीं होणे. uis उदंड दिवसा पसून आंगाला बर॑ होत नाही म्हणून मला कळ्ल॑ होत तरीन तज रोडे झालते आंग पाव्हून मला उचलून घाट्ल॑. तो एवढ॑ मोस॑ झालाहे म्हणून मला विश्वास करालच झाल नाही.

​

21 May 1996 raathri rr sakutumba Nilagiri Express railaantha Coimbatore jaatha hotha.  Thyaancha barora rraacha saasu saasra, aeka mevna, mausi, kaakaayin hothe.  Himsa asaacha peti naho, saadhaaran thisra shrenicha peti karthaan dhaad dhaad sabdha yetha hotha.  Udhanda vaegaantha bandi jaayaacha mala uchlun uchlun gaalatha hotha.  Asalthirin nankara jompae yevungela.

​

Arnodhi theen ghante asala rraacha mevna rraala utivle.  Ami aththa kotta ahen kalalkaa mantle.  Erode alaasaavnki mantla rr.  Aththa bandi Jolarpettainthacha udhanda useeraanthasun otaaklaaye mantle.  Kaan, kaay jaala manun vichaarla rr.  Rajiv Gandhila koniki maaruntaklemana, thaeyin Tamilnaaduntha Sriperumbuduraantha mana, mantle.    rraala uchlun gaatla.  Thyaa karthaan bandi otakivletha.  Bandi puda jaayilka naahika manunayin kalthini mantle.

​

Nankara velaa nanthara rail adhikari yevun thevda kidikiyin jaankuntaka, konin uguduka, bandi puda jaayila, vaataantha konithrin dhonda bhirkaavthila, kavaada, kidiki ugadlathara thumaalacha kashta, maar laagala, konithrin nokkotha loka bandeentha gusungela manje udhanda srama hunjaayila, mantle.  Kasaki bandi nigun theththa theththa otaakun Coimbatore jaavun paavungela. Theththa kaaye manthaantha, baadaacha bandi kaayin nahotha, kasa gharaala jaana?  Vaaya jaalthe chaar dhane, baika vegla.  Mevnaala kallathe doga pora dhone chakraacha bandi anun aekeklaansa gharala balaangun gele.  Aeka goda* bandiwala ala, saamaan vaegingun, vaya jaalthanaale balaangun gela.  Kasaki askin gharaala yevun paavungele.  Maagun dhone theen dhivasa nankara sramacha hotha, grihapravesa, munje sodun dhyaala naahi, baadaacha bandi naahithaa karthaan chaalna adhika hotha.

​

*Goda bandi mantlaampiri rraala aeka saye ala.  Tamilnaducha Mukhya Manthri MG Ramachandran gelthemma asacha hola.  Dukaan baazaar askin jaankuntakle, bandi askin baayaara kaadaala nahi, loka udhanda srama bogungele.  Yevda kaan, konithrin geltharin thyaancha dahan karna, sevatla kaama karaalpini manusha mille naahitha. rraacha Chennai kaaryaalayacha thor adhikari, Sri Mittemari Ramarao Chaudappa (Chaudeshwara) Nagarajan sakutumba - theni, thyaancha baayila, lonka, lenke aek vaaraa karthaan Ooty gelothe.  Parthun Chennaila yeyaacha dhivasaacha MGR parlok gelthe.  Kasa gharaala yethaathki manun rr maningatha hotha.  Dhusara dhivasa theni saangitle, 'rr, baadaacha bandi askin nahitha udhanda soukarya jaala, Central stationaanthasun baayaara alon, bandi kaayin nahotha.  Aeka goda bandiwala ala, mee balaangun jathon, sambar rupaye dhyaantha mantla, vegungelon.  Lenkraana goda bandintha jaavun dhandaka nahotha.  Paar santhoshavini hotha' mantle.  rraala uchlun gaatla.  Central Stationaacha somora sarkaraacha thor vaidhyashaala ahe.  Goda bandi, nava motor car askin otaaklaasla.  Vaidhyashaalaantha gelthenaancha mrith shareer kaadingun jaayakarthaancha asaltha bandi askin loka upayog karthila.  Aniki mrith shareer maayingaala konin nahothe (anaath) manjeyin goda bandiwaalecha kaadingun jaathila.  Bandi visalthaath ki kaayki, konaala kalala!  rr kaayin saangitla nahi.  Paapa, thyaancha santhosha kaan una karaanvan!

​

Response from Ananda Rao Vasishta: 
"उचलून घाट्लं" hey  goSTala chokkoT udaharaN devun livalanth. IkaD BangLuranth paNeen ase ahey. hathanth DakLingun jayache banDeenth vikach meeT ghethaney mhaNtheele. maDha thoD divas daththan Thivala upayog karaach meeT mhaNe thae. hey viShay kaLnaske mee ek divas thae gheTlon. devach daya, majhe bahiNeech saasara thech veL amche gharala aale aNi viShay sangiTle. chukingiTlon.

​

Reply by RR
Meeta maathra nahi vo, imsa gaddaa (ice) ahe paavaa thae pini thasacha.  Oonsaacha rasa beedheentha kaadun dhethaatha paava, thae pini peethaane.  Imsa gadda vina, thae oonsa tivaacha tikaana, thae visalaacha lakshana paayaalthara thae pyaanva manun konaali vaatna.  Nankara varshaa puda Chennaintha kaday meeta aeka thora jutaacha pisiveentha tivun dhukaanaacha baayaara tivlaastheela.  Dhukaana jaankthaanayin thae baayaara cha asala (themma meeta udhanda savanga).  Beedheentha jaayaacha kuthra askin thae pisivikada yevun paaye uchlun soosoo karuntakun jaayila.  Aeka karla manje maaga yeyaacha kuthra askin vaas paavun thyaaja voracha karuntakun jaayila.


01-06-2018
 

next

bottom of page