Holiday in Bali
बाली विनोदयात्रा
Dakshini Marathi Khajana
दक्षिणी मराठी खजाना
शब्दालंकार - 6
Taking cue from some head-words in the “Figures of Speech” section of the DM Dictionary, Shri. Rajaram Ramachandran regales us with his शब्दालंकार, a series of 17 writings.
अर्धक्षवर॑
अर्धक्षवर॑ fig a job left half done. अर्ध करून सोडलते काम/कार्य. uis हे कॉरपरेषन लोक॑ एक कामयीन बरोर करनात॑. मझ घराच समोरल॑ रोडावर डांबर घालाच काम अर्धक्षवर॑ करून घाट्लाहत॑.
अर्धगछ काम म्हणून सांगणे आहे, त्यलाच अर्धक्षवर म्हणून सांगतात. हातांत करांव॑ म्हणून काढलते काम संपिवनास्क अर्धांत सोडूनटाकलतर/राह्त॑ करूनटाकलतर अस सांगणे. अरवांत अर्ध आड वलांडलास्क म्हणतील.
अत्ता क्षवराला येउम्हणे. अर्धक्षवर म्हणजे आरारला पह्यिल॑ सये येयाच तिरुपति-क्षवर, दुसर॑, पल्लवपुरमाच हजाम/क्षवरका क्षटाक्षरम. (पर्तून पर्तून जुने खाणीचका म्हणूका- म्हण नाका-, वेगळ॑ वाट नाही. संदर्भ तस॑).
तिरुपति क्षवर ऐकलतेच, प्हायलते नहो. तिरुपति क्षवराला येणार भरून भक्त लोके केंस देतों म्हणून नवसींगतील. तिरुपतीला आलांपिरी नवस पेलांव की, ते ठिकाण जातील. नवस पेलणार भरून अस्तील, क्षवर करणार उणे. असलतरीन पैसे संपादांव॑ की म्हणून क्षवरका एकलांस अर्ध क्षवर करत अस्ताना, तसेच सोडूनटाकून अण्खीं एक दोघ दनाला बलावून बसिवून त्यांच केंसयीन नंखर नंखर काटूनटाकतील म्हणे. पूरा काम होजोरी कोणीन उठून जायाल होईना. ते काळांत तस होत॑ म्हणतील. अत्ता तस नाही म्हणतात.
पल्लवपुरमाच क्षटाक्षरम दीड-डोळेवाला. तो पूरा क्षवर करला म्हणट्लतरीन, ते अर्ध (पोणा पणीं असूया) क्षवरेच. तेथ तेथ उमाट-बधकळ असेल. काय करणे, त्यज डोळे तस॑.
आरारच घरांत पाऊसाळाच दिवस पाणी येऊनजात म्हणून वोरल॑ तळांत एक खोली बांधूया म्हणून एक बांधणाराला बलावला. त्यजकडे एक खोली बांधून दे, अमुक पैसे देतों म्हणून सांगिट्लासलतर तो कायकायकी सामग्री घालून लोक्कर बांधून देलासेल. आरार अपणाच षाणपण दाखिवांव॑ की, पह्जते चोखोट सामग्री- वाळू, विटकारा, सिमेन्ट, इत्यादि अपण घेऊन देऊन काम करणाराना मजूरी देऊनाटाकतों म्हणट्ला. काम करणार एकाला चार दन साडे-नौ घंटेला येतील, काम करतील, त्यांस पीयाला टी दोन वेळ घालून द्यांव॑ (देम॑), एक घंटेला जेवाला बसतील, झोंपी जातील, दोन घंटेंत्सून पांच घंटे पतोरी (पर्यंतीन) काम करतील, निघून जातील. अस॑ हळ्ळु काम सरकत होत॑, पैसे पाणीस्क पळत होत॑. एक महिनावोर झाल॑, चार पटीस भिंत काढल्होते, अस्लास्क-असून पन्नास दिवस बांधणारयीन देखना, त्यज मनुषयीन कोणीन आलनाहीत. खोली अर्धक्षवर करलास्क होत॑. शेवटी आला, कसकी करून काम संपिवला. पंध्रा-वीस दिवसांत करून देतों म्हणट्लते काम चार मनिनेच वोर ओढूनटाकला (होढूनटाकला). दीड, दोन लक्ष (लाख) होईल म्हणट्लत॑ काम सात लक्षाच वोर होऊनगेल॑.
कार्यालयांत काम करतानायीन तसेच असांव॑. हातांत काढलते काम संपिवूनटाकूनेच दुसर काम काढांव॑. नाहीतर अर्धक्षरेच.
कॉरपरेषनवाले चार ठिकाण खांडतील, दोन ठिकाण झांकतील, तेयीन हळ्ळु, निदान, बाकी दोनयीन तसेच पड्लसेल, बंडी आस्कीन फिरून जांव॑स्क असेल. काय करणे, कोणाला सांगणे !
29-05-2018
(Re-written in DM script by ARV)
अर्धक्षवर॑
अर्धक्षवर॑ fig a job left half done. अर्ध करून सोडलते काम/कार्य. uis हे कॉरपरेषन लोक॑ एक कामयीन बरोर करनात॑. मझ घराच समोरल॑ रोडावर डांबर घालाच काम अर्धक्षवर॑ करून घाट्लाहत॑.
Ardhanaagachcha kaama manun saangna ahe, thyaalaacha Ardha kshavara manun saangthaatha. Aathaantha karanvan manun kaadlatha kaama sampivinaaska ardhaantha soduntaklathra/raatha karuntaklathra asa saangna. Aravaantha ardha aada valaandlaaska manthila.
Aththa kshavaraala yevumna. Ardha kshavara manje rraala payilla saye yeyaacha Tirupathi kshavara. Dhusra Pallavapurmaacha hajaama/kshavaraka kshataaksharam. (Parthun parthun juna kaanichka manuka, vegla vaata naahi, sandharba thasa).
Tirupathi kshavara - aikalthecha, paayalthe naho, Tirupathi kshethraala yenaara barun baktha loka kesa dhethon manun navasingtheela. Tirupathila alaampiri navasa paelanvnki, thae tikaana jaathila. Navasa pelnaara barun asthila, kshavar karnaara una, asalthirin paise sampaadhyaavanki manun kshavaraka aeklaansa ardha kshavar karatha asthaana, thasacha soduntakun aniki aek doga dhanaala balaavun basivun thyaancha kesayin nankar nankar kaatun takila mana. Poora kaam hojori konin utun jaayaala hoina. Thae kaalaantha thasa hotha manthila. Aththa thasa naahi manthaatha.
Pallavapurmaacha Kshataaksharam, dheed dholaywala, tho poora kshavar karla mantlathirin thae ardha (pona pini asuya) kshavaracha. Theththa theththa umaat badkal asala. Kaaye karna, thyaaja dholay thasa.
rraacha gharaantha pousaala dhivasa paani evunjaatha manun vorla thalaantha aeka kholi baandhuya manun aeka baandhnaaraala balaavla. Thyaajakada aeka kholi baandhun dhae, amka paise dhethon manun saangitlaasalthra tho kaay kaayki saamagri galun loukara baandhun dhelaasala. rr apnaacha shaanpana dhaakivaanvki, pajjetha chokkota saamagri - vaalu, vitkara, cement, ithyaadhi apan gevun dhevun kaam karnaaraana majori dhevuntakthon mantla. Kaam karnaara aekaala chaar dhane saade nou ghantela yethila, kaam karthila, thyaansa pyaala tea dhone vela gaalun dhyaanvan, aek ghantela jevaala basthila, jompi jaathila, dhone ghantenthasun paanch ghante pathori kaam karthila. Nigun jathila. Asa allu kaam sarkatha hotha, paise paaneeska palatha hotha. Aek mahinaavora jaala, chaar patisa binthe kaadlothe, aslaaska asun pannaas dhivasa baandhnaarayin dhekna, thyaaja manushayin konin alenaahitha. Kholi ardha kshavara karlaaska hotha. Sevti ala, kasaki karun kaam sampivla. Pandhrah vees dhivasaantha karun dhethon mantlatha kaam chaar mahine vora oduntakla. Dheed dhone laksha hoila mantlatha kaam saath lakshaa vora hungela.
Kaaryalayaantha kaam karthaanayin thasacha asaanvan, aathaantha kaadlatha kaam sampivuntakunacha dhusara kaam kaadaanvan, naahithra ardha kshavaracha.
Corporation wale chaar tikaana khaandthila, dhone tikaana jaankthila, thaeyin allu, nidhaana, baaki dhoneyin thasacha pallaasala, bandi askin pirun jaanvaska asala. Kaaye karna, konaakada saangna!
29-05-2018