Holiday in Bali
बाली विनोदयात्रा
Dakshini Marathi Khajana
दक्षिणी मराठी खजाना
बोलतों ऐका 10
More of RR's reminisces in a series of ten writings in Roman DM, re-written in DM script by Ananda Rao Vasishta
लेंकराना चौदा वर्ष पतोरी कामाला ठींगताने म्हणून सांगतात॑. परंतू हे केवढ॑ दूर प्रयोग होत॑ म्हणून योचना करून पाह्म॑. नित्य॑ पाष्टे अम्ही वाचाच समाचार पत्रिका घालणाराला दहा बारा वर्षेच असेल॑. अण्खीन केवढेकी ठिकाण अण्खीन ल्हान पोरे काम करतेच आहेत॑. त्यज विना चल-चित्र, ल्हान पेटींत (TVs) याच लांब रुंद खाणींत अग्गीन ल्हान ल्हान लेंकरे, एवढ॑ कां, काल परमा उजलत॑ लेंकरेपणीं काम करतात॑. कित्येक लेंकरे मार खात, रडत, भींगत, नाचत॑ वगैरा वगैरा. हे अस्कीन कोण विचारतील॑ ? तेहीं काम करासारखच की ? असलत॑ पोरे पोणावांटा पल्लमदारांच लेंकरे असत॑. गरीबांच लेंकरे खायाला पीयाला कास संपादाला काम कराम॑ म्हणाच निर्बंधामळे काम करतात॑. असलत॑ लेंकरांच वाचणे नाशते म्हणाच वास्तवेच॑. परंतू हेला काय बरोर करणे ? विचार कराम॑.
तमिलनाडूंत॑ जल्लिकट्टु म्हणून ऋषभाला (वृषभाला) धराच खेळ खेळताने म्हणून सांगतात॑. हे खेळांत॑ ऋषभाला कष्ट करिवतात म्हणतात॑. पाह्याला गेलतर॑ हे खेळाकरतां ऋषभाला लेंकरास्क॑ वाढिवतात॑. पुष्टिविणी असाम॑ म्हणून आहार चोखट चोखट देतात॑. बरोर॑, हे खेळ खेळताने म्हणून सांगणार अस्कीन शाकाहारी का ? बक्रा, डुक्र, गाय, बैल, कोंबड॑ अस्कीन खाणार असतील॑. अण्खी, बाह्येर जाऊन खाणे खाताना कजाच॑ (कसाच॑) मांस घालून संपाक करतात म्हणूनेच कळना. पुर्नातेला अत्ता "पिज़्ज़ा" म्हणून एक. त्यांत काय घालतात म्हणून कोणालीन कळना. जल्लिकट्टूंत॑ मृगाला विदेशांत करास्क॑ मरिवत नाहीत॑. ते धाटे पाव्हून भींगून पळत॑. तेला धराला लोक पळतात॑, तेवढेच. त्यज विना ऋषभाच शिंग लागून लोकांच घाव होत॑. मृगाला काहीन होत नाही.
मी पाष्टेच वेळ चालून जाताना एक धाड पाह्तों. एक शंभर दीडशें कोंबडेला मिळून पांयेंत॑ दोरावाटे बांधून खाले व॑र (पांय व॑र, डोस्के खाले) दोन चक्राच बंडींत लोंबत घालींगून काढींगून जातात॑. तस जाताना बंडी उमाट-बधकळांत (ते तो अमच गावांत भरून असत की) वेघून उत्तरताना कित्येक कोंबडाच डोस्के चक्रांत लागून रक्त गळत असत॑. हे कोण विचारतील॑ ? पेटा म्हणून एक व्यवस्था आहे, SPCA म्हणून एक आहे, तेनी कोठ गेले ? जल्लिकट्टु नोको म्हणणार हेहीं पाह्म॑ नहोका ? वाचाच रामायण, मोडाच देऊळ ! पाह्वुम्हण॑, कस कस होत म्हणून.
मला एक सये येत॑. कित्येक वर्षाच पुढे मैलापूरांत मझ॑ कार्यालय असताना दुपारा जेवाच वेळ मी एक दिवस लज़-कॉर्णराला पी. ओर & सण्स दुकानाला मझ घडिगार बरोर कराला दिल्होतों. तेथ गेलों. ते घ्याला गेलस्ताना एक पंध्रा निमिष होईल म्हणट्ले. मी कॉफी पीऊया म्हणून उडुपी सुखनिवास जावूम्हण म्हणून गेलों, बसलों. दुकान नंखर बदल्लास्क॑ होत॑. दहा निमिष झल॑, कोणीन काय पह्जे म्हणून विचाराला आलनाही. तेम्हा बाह्येरसून एकले दोन हातांतहीं वीस तीस कोंबड पांये बांधून डोस्के-खाले काढींगून आंत घूंसला. मी समेच बाह्येर येऊनगेलों. तेथून व॑र पाह्यलों. "होटल सेलक्ट" म्हणून घाटलोता. नंतर पाह्यलतर॑ उडुपि सुखनिवास म्हणींगून शेदारल॑ दुकानांत॑ घूसूनगेलोहें म्हणून कळ्ळ॑. तेवढेच, कॉफीहीं नोको काहीं नोको म्हणून परतून येऊनगेलों.
......Save DM
Write DM......
Lenkraana choudhah varsha pathori kaamaala teengthaane manun saangthaatha. Paranthu yeh kevda dhoora prayoga hotha manun yochana karun paavan. Niththe paashte ami vaachaacha samaachaar pathrika gaalnaaraala dahaa baaraah varshacha asala. Aniki kevdaki tikaana aniki laahn pora kaam karathacha ahetha. Thyaaja vina chal chithra, laahn petintha yaacha laamba rundha kaaneentha aggi laahn laahn lenkra, yevda kaan, kaale parma ujaltha lenkra pini kaam kartha. Kiththeka lenkra maar kaatha, radtha, bheengtha, naachtha, vagairaah, vagairaah. Ye askin kona vichaartheela? Thaeyin kaam karaasarkhacha ki. Asaltha lenkra ponavanta pallamdhaaracha lenkra astha. Garibaancha lenkra kaayaala pyaala kaasa sampaadhaala kaam karaanvan manaacha nirbandhaamala kaam karthaatha, asaltha lenkraancha vaachna naastha manaacha vaasthavacha, paranthu yela kaaye karun barora karna? Vichaar karaanvan.
Tamil Naduntha jallikkattu manun rishabaala dharaacha khela khelthaane manun saangthaatha. Ye khelaantha rishabaala kashta karivthaatha manthaatha. Paayaala gelthra, ye khelaa karthaan rishabaala lenkraaska vaadivthaatha, pushtivini asaanvan manun aahaara chokkota chokkota dhethaatha. Barora, ye khela khelthane manun saangnaara askin shakhaahari ka? Bakra, dukra, gaaye, baila, kombda askin khaanara asthila. Aniki baayara jaavun khana khaathana kajaacha mamsa galun sampaak karthaatha manunacha kalnaa. Purnaathaala aththa 'pizza' manun aeka, thyaantha kaaye galthaatha manun konaalin kalnaa. Jallikkattuntha mrigaala videshaantha karaaska marivthinitha, thae dhaate paavun beengun paltha, thaela dharaala loka palthaatha, thevdacha. Thyaaja vina, rishabhaacha singa lagun lokaanacha ghaava hotha. Mrigaala kaayin hothini.
Mee paashte vela chaalun jaathaana aekaa dhaada pathon, aeka sambara (kaalvana naho, 100) dheed se kombdaala milun paayaantha dhoravaate baandhun kaale vora (paaye vora,doska kalle) dhone chakraacha bandintha lombtha gaalingun kaadingun jaathaatha. Thasa jaathaana bandi umaata badhkalaantha - thae tho amcha gaanvaantha barun asthaki -vegun utharthaana kiththeka kombdaacha doska chakraantha lagun raktha galatha astha. Ye kona vichaartheela? Peta manun aeka vyavastha ahe, SPCA manun aeka ahe, theni kotta gele? Jallikkattu nokko mannaara yeyin paanvan nahoka? Vaachaacha Ramaayana, modaacha dhevula! Paavumna, kasa kasa hotha manun.
Mala aeka saye yetha. Kiththeka varsha puda Mylapooraantha maja karyaalaya asthaana, dupaara jevaacha vela mee aeka dhivasa Luz corneraala P.Orr & Sons dukaanaala maja gadigaara borora karaala dhilothon, theththa gelon, thae gyaal gelthaana aeka pandhra nimisha hoila mantle. Mee coffee peevuya manun Udupi Sukha Nivas jaavumana manun gelon, baslon, dukaan nankara badhallaaska hotha. Dhah nimisha jaala konin kaaye pajje manun vicharaala alni. Themma baayaarasun aekla dhone aathaanthayin vees thees kombda paaye bandhun doska kalle kadingun aantha gusla. Mee samacha baayara yevungelon, thaatun vora paylon, Hotel Select manun gaatlotha. Nanthara paayilthara Udupi Sukha Nivas maningun sedharla dukaanaantha gusungeloyen manun kalla. Thevdacha, coffeeyin nokko, kaayin nokko manun parthun yevungelon.